42708

ontoligicznym św. Anzelma).

Dowód na istnienie ciał: dopiero po ustaleniu istnienia Boga można dowieść istnienia ciał. Dowodzenie Kartezjusza było w tym punkcie zawiłe: Kartezjusz mówi, że mamy skłonność do uznawania realności ciał, lecz skłonność ta choć naturalna może być złudna. Jednak twórcą naszego umysłu jest na pewno Bóg, który jest doskonały, dlatego trudno przypuścić, że wprowadza nas w błąd Ciała zatem istnieją realnie. W dowodzeniu istnienia Boga i ciał Kartezjusz wychodzi od naszej jaźni zwracając w pierwszym miejscu uwagę na to, że mamy ideę Boga i jesteśmy skłonni do uznawania istnienia ciał.

Kartezjusz wymieniał przymioty Boga, duszy i ciał, których istnienia dowiódł wcześniej:

Przymioty Boga: nieskończoność , nieograniczona wola (woluntaryzm);

Przymioty duszy: dusza jest przede wszystkim świadoma. Świadomość obejmuje wszystkie funkcje psychiczne łącznie z xxxx (?) i uczuciami. Głównym przymiotem duszy jest zatem świadomość. Przymioty ciała: podobnie jak dusza, ciało ma tylko jeden przymiot. Jest nim rozciągłość. Poza rozciągłością to, co materialne nie ma innych własności. Dlatego ciała nie podlegają żadnym zmianom, za wyjątkiem zmian przestrzennych Ciała posiadają więc tylko własności geometryczne, które i tak są jedynie subiektywnymi relacjami naszych zmysłów - teoria mechanistyczna.

Jak widać Kartezjusz dokonał rozszczepienia bytu na:

1.    to, co świadome - RES COG1TANS

2.    to, co rozciągłe - RES EXTENSA

Jeżeli ciała pozbawione są własności dynamicznych, to skąd pochodzi ruch? Wg Kartezjusza ruch powodowany jest przez Boga raz na zawsze, dlatego ilość ruchu we wszechświecie jest stała (widać analogię do współczesnej zasady stałości energii). Maszyna, jaką jest świat została poszczona w ruch i teraz już działa. Widać tutaj niebezpieczeństwo idei deizmu - Bóg mógł być traktowany jako zegarmistrz, który nakręcił świat i zostawił go samemu sobie (przed takimi konsekwencjami filozofii Kartezjusza ostrzegał Pascal, sam Kartezjusz oczywiści deistą nie był, dopiero na bazie jego filozofii powstała ta doktiyna).

Relacje duszy do ciała

Kartezjusz mówi, że ciało nie może spowodować by cokolwiek powstało lub zmieniło się w duszy, ale i dusza nie może spowodować tego, aby cokolwiek zmieniło się w ciele. Ciało może wpłynąć jednak na zmianę kierunku tego, co kryje się w duszy, zaś dusza na zmianę kierunku tego, co dzieje się w ciele. Widać, że w problemie stosunku duszy do ciała Kartezjusz nie dał zadowalającej odpowiedzi, a jedynie uciekał się do rozwiązania kompromisowego. Był to cliarakterystyczny dla tego filozofa dualizm.

Teoria poznania i psychologia

a)    rozum i zmysły

Kartezjusz zdegradował zmysły do roli sygnalizatorów, które w poznaniu są nieprzydatne. Miarą i źródłem poznania jest rozum, a zmysły mają znaczenie jedynie praktyczne.

b)    idee wrodzone

U Kartezjusza istnieją dwa rodzaje idei w rodzonych

1.    ujęcie psychologiczne

2.    ujęcie metafizyczne

ad. 1

Kartezjusz sięgnął tu do koncepcji platońskiej poznania idei wrodzonych. Mówi, że:

- idee wrodzone nie są wynikiem działania na umysł przedmiotów zewnętrznych,