39216

Antysystemowość „słaba" - odejście od negacji ładu liberalno-demokratycznego w kierunku krytyki zasad gry politycznej związanych z funkcjonowanie systemu partyjnego.

Partie protestu wykazują się antysystemowością „słabą", co sprowadza się do permanentnego manifestowania swojej antykonsensualnej postawy wobec wybranych procesów, mechanizmów oraz instytucji politycznych. Antysystemowość przejawia się na trzech płaszczyznach:

silnie opozycyjne nastawienie względem tradycyjnych sił politycznych funkcjonujących w ramach konkretnego systemu partyjnego

o negacja tradycyjnych wzorców rywalizacji politycznej (także modeli przetargów koalicyjnych) ° kwestionowanie powszechnie akceptowanych działań państwa w odniesieniu do wybranych dziedzin społeczno-gospodarczych (antykonsensualizm)

Wyznacznikiem partii protestu jest radykalnie antyestablishmentowe nastawienie. Ich wyborcy nie głosują za określonym programem politycznym, ale przeciwko ustabilizowanym stronnictwom oraz konkretnym instytucjom politycznym - głos protestu przeciwko elitom politycznym.

•    posługiwanie się kategorią antypartii

Partie protestu przedstawiają się jako inna forma politycznej organizacji (wolnej od „partyjnych układów), czyli tzw. antypartia. Brak wyraźniej ideologii sprawia, że partie protestu są atrakcyjne dla szerokiego spektrum wyborców (od tradycyjnie zorientowanego elektoratu po niegłosujących, którzy z braku innych alternatyw jedynie w ten sposób mogą wyrazić swoje niezadowolenie z rządów).

Partie protestu stanowią antytezę partii ustabilizowanych. Bezpośrednią przyczyną ich powstania jest zawsze konkretna sytuacja polityczna, co przekłada się na konstrukcję programu politycznego, skupiającego się na początku z reguły na jednym dominującym problemie, później włączając także inne kwestie.

•    silna ekspresja przekazu

Przejawia się w wykorzystaniu zróżnicowanych i nowatorskich, często kontrowersyjnych i zaskakujących form działalności politycznej, a także ostrego, opartego na negacji, agresywnego języka politycznego.

Partie te opierają swoje relacje z oponentami politycznymi nie na zasadach kompromisu oraz stopniowej zmiany, ale na ostrych antynomiach: my-oni, zwycięstwo-klęska, teraz-nigdy.

Nawet pozytywne aspekty programu są artykułowane w formie negatywnej. W retoryce używa się słów, takich jak: nigdy, precz, stop, zakazać. Język negacji na podkreślać antykonsensualny, radykalny i bezkompromisowy charakter podnoszonych kwestii.

•    populizm protestu

Partie protestu odwołują się do metod, praktyk i haseł typowych dla populizmu.

Wszystkie ruchy populistyczne bazują na niezadowoleniu, które stanowi spoiwo ich aktywności. Kreują dychotomiczny obraz rzeczywistości, w których państwo oraz dotychczas działające partie polityczne (system) to czynniki destruktywne - antyelitaryzm.

Populizm gloryfikuje lud, którego wola ma rangę nadrzędną wobec tradycyjnych instytucji i elit. To, czego chce lud, jest zawsze właściwe, dlatego należy znieść wszelkie ograniczenia krępujące jego wolę.

Populizm protestu (Andre Taguieff) charakteryzuje się połączeniem krytyki elit z zaufaniem do ludu postrzeganego jako prości obywatele, którzy stracili zaufanie do systemu reprezentacji, gdyż ten zwrócił się przeciwko nim (dychotomia prości ludzie - elity polityczne).