ASYMETRIA- różnice w poziomie wiedzy. Badania wskazują że zasób słownictwa jest nada) bardzo niski. Różnica między średnimi ocenami poziomu słownictwa uczniów ze szkół wiejskich i ze szkół miejskich jest bardzo wysoki na niekorzyść uczniów szkół wiejskich. Występują duże dysproporcje pomiędzy uczniami słabo średnio i lepiej znającymi pojęcia. Po 15 latach zauważono, że nastąpiło uśrednienie wyników. Za pozytywne należy uznać kurczenie się bieguna najniższych wyników, za negatywne kurczenie się bieguna najwyższych wyników.
Utrzymały się wysokie dysproporcje pomiędzy miastem a wsią, na niekorzyść wsi pod względem uczestnictwa w wynikach wysokich w teśde słownikowym.
Wskaźnik upośledzenia kulturowego- to procentowy udział uczniów z danego typu środowiska do udziału w strukturze całej zbiorowości. Upośledzenie uczniów szkól wiejskich w udziale w zbiorowości z osiągnięciami najniższymi istotnie wzrosło i że zarazem wzrosło relatywne uprzywilejowanie kulturowe uczniów szkól miejskich.
Aż 83% szkól wiejskich ma poziom funkcjonowania niższy niż średni. Ukryta przemoc strukturalna-polegająca na zaprzepaszczeniu szansy na rzetelne wykształcenie większości dzieci.
Na różnice środowiskowe pomiędzy miastem a wsią wciąż silnie i wyraźnie nakładają się procesy dziedziczenia kulturowego.
ALOKACJA-nieprawidłowe rozmieszczenie
młodzieży w szkołach ponad podstawowych._
Po 15 latach młodzież wiejska jest bardzo podobnie rozlokowana w strukturze szkolnictwa ponad podstawowego. Umocniły się dysproporcje w dostępie młodzieży wiejskiej do szkół maturalnych, szczególnie do LO oraz techników o atrakcyjnym poziomie.
Poziom wykształcenia rodziców wpływa istotnie na rozmieszczeni uczniów w szkołach podstawowych. Młodzieży inteligenckiej w miejskich LO było tyle samo w obydwu porównywanych okresach.
Pracownicy umysłowi w większym stopniu ulokowali swe dzieci w liceach zawodowych i technikach.
Wobec młodzieży chłopskiej i z rodzin robotników niewykwalifikowanych, można mówć nie tylko o dysproporcjach w dostępności do liceum, ale o silnym wzroście dystansów wobec młodzieży inteligenckiej. AKCELERACJA- przyspieszenie. Nasze dzieci w porównaniu z nami jak chodziliśmy do szkoły więcej wiedzą, węcej umieją. Wzrasta poziom wiedzy.
Dzieci ze wsi poczyniły postępy w zakresie cichego czytania ze zrozumieniem.
Akceleracji kompetencji poznawczych, która objawia się jako znaczne zmniejszenie rozmiarów analfabetyzmu w mieście do 11,6%, na wsi do 22,6% oraz wzrost uczniów wybitnych, towarzyszy utrzymanie się relatywnych dysproporcji w udziale w wynikach niskich i wysokich, a także wzrost dysproporcji między miastem a wsią w udziale w osiągnięciach najwyższych.
Dzieci robotników wykwalifikowanych zmniejszyły dystans wobec dzieci inteligenckich (czytanie, pisanie).
1