6708

prymitywniejszymi od nich pobudkami są zainteresowania instynktowne, z których dopiero rozwinęły się wszystkie inne. Z tymi zainteresowaniami dziecko przychodzi ze szkoły. Zainteresowania nawykowe i duchowe powstają z instynktownych dopiero pod wpływem czynności, do których one nas pobudzają. Zainteresowania dziecka powinny być nie tylko punktem wyjścia, ale i przedmiotem kształcenia. Zainteresowania dzieci w wieku 6-7 lat, kiedy rozpoczynają naukę szkolną, są jeszcze bardzo surowe. Na ogół mają one jeszcze charakter przeważnie instynktowy, są nieustalone, kierują się ku światu zjawisk zmysłowych, ku zagadnieniom praktycznym.

Zainteresowania, które nazywane są duchowymi zaczynają dominować znacznie później, zazwyczaj dopiero w wieku młodzieńczym. Wówczas młodzież zaczyna interesować się zjawiskami wewnętrznego świata, zagadnieniami etycznymi, społecznymi i filozoficznymi. Wówczas też zaczyna się ustalać kierunek jej zainteresowań, najczęściej w ten sposób, iż jedno z nich wybija się ponad inne. Takie zainteresowania stają się nieraz drogowskazem na całe życie i osią krystalizacji charakteru.

Tyle na temat rozwoju zainteresowań u dzieci i młodzieży, czyli po jakiej linii ten rozwój się posuwa.

Dokładniej wyznaczył ją E. Claparede, stwierdzając, że zainteresowania rozwijają się w kierunku:

-    od prostoty do złożoności,

-    od konkretności do abstrakcyjności,

-    od niezdeterminowania do specjalizacji,

-    od podmiotowości do przedmiotowości (w tym sensie, ze z początku dziecko interesuje się przedmiotami ze względu na to, że mogą one służyć do zabawy lub w jakikolwiek inny sposób, a później dopiero zaczyna się nimi zajmować ze względu na nie same),

-    od tego co bliskie do tego co dalekie.

Zadaniem nauczania jest popierać rozwój zainteresowań, szczególnie przy tym należy dbać:

-    o skierowanie ich na dobra kulturalne i wartości moralne, społeczne, poznawcze i etyczne,

-    ustalenie ich kierunku,

czynienie ich samorzutnymi, czyli takimi, które szukają swego przedmiotu gdy go nie ma, nie zaś gdy reagują na bodźce zewnętrzne.

Popierając rozwój zainteresowań trzeba znać zasady tego bodźca.

Zasada przesuwania się zainteresowań na podstawie skojarzenia:

M. Windelband sformułował ją w następujący sposób:

„Wszystko co wiąże się w przedstawieniu w jakikolwiek sposób z przedmiotem wartościowania, z czasem podlega temu samemu wartościowaniu”.

Podpadają pod nią te wszystkie wypadki, kiedy jakiś przedmiot, który z początku był nam obojętny lub nawet posiadał wartość ujemną nabiera wartości