8058

2ł4 UDWIK »tli (KB ACM

Człowiek nic dąży do nieograniczone), nieokreślonej doskonałości, która urzeczywistnia się tylko w bogu lub w bezkresnych zaświatach, lecz dąży do doskonałości określonej, ograniczonej, do doskonałości w określonej dziedzinie. I nie tylko poszczególne jednostki zatrzymują się w miejscu, osiągnąwszy pewien określony szczebel, pewien określony poziom wiedzy i doskonałości swoich uzdolnień; lecz tak samo widzimy, jak całe narody niezmiennie trwają przez tysiąclecia na tym samym szczeblu I tak Chińczycy i Hindusi sąjcszcze dzisiaj tam. gdzie znajdowali się przed tysiącami lat. jakże można pogodzić te zjawiska z nieograniczonym pędem do doskonałości, który racjonalista imputuje człowiekowi i dla którego uuhijc znaleźć miejsce w jakichś bezkresnych zaświatach? Przeciwnie, człowiek odczuwa nie tylko potrzebę postępu, lecz również potrzebę wypoczynku, potrzebę utrzymania się na zdobytym stanowisku, które odpowiada określeniu jego istoty. (...)

Człowiek, i to nawet człowiek wierzący w nieśmiertelność, jest raczej zupełnie zadowolony z życia na ziemi, przynajmniej tak długo, póki mu się dobrze powodzi, póki nie zbywa mu na rzeczach koniecznych, póki nic spotka go jakieś szczególne, ciężkie nieszczęście- Człowiek pragnie tylko wiedzieć, że niedefc lego życia zostaną usunięte, ale nie pragnie zasadniczo innego życia. (...)

Krótko niówiąg: rozumny i naturalny popęd do szczęśliwości me wykracza poza istotę człowieka, poza istotę tego życia, tej ziemi Człowiek pragnie tylko usunąć to zło i te ograns.ver.ia, kióre są do usunięcia, u więc rac są konieczne, rac są związane z istotą życia. A zatem pragnienia, które w ykraczają poza naturę człowieka lub jego rodzaj. jak na przykład pragnienie, aby obywać się w ogóle bez jedzenia, aby mc podlegać w ogóle potrzebom Cielesnym, są pragnieniami urojonymi, fantastycznymi, istota zaś, która te pragnienia spełnia, i życie, w którym mają one być Spełnione, są również wyimaginowane i fantastyczne. Natomiast pragnienia, które nie wykraczają poza rodzaj ludzki lub poza naturę, które mają swe źródło me tylko w wyobraźni pozbawionej realnego gruntu i w jakimś nienaturalnym sentymentalizmie, lecz w rzeczywistej potrzebie i w popędzie ludzkiej natury, te pragnienia mogą być także spełnione w granicach ludzkiego rodzaju. w toku ludzkich dziejów. Wnioskowanie o religijnych lub teologicznych za-św iatach, o przyszłym życiu gwoli dalszego doskonalenia się ludzi byłoby w ięc tylko wtedy usprawiedliwione, gdyby ludzkość dreptała zawsze na tym samym miejscu, gdyby nic istniały dzieje, gdyby nie było mowy o doskonałemu się.

0    polepszaniu warunków życia człowieka na ziemi. Choć co prawda nawet

1    w tym wypadku wnioskowanie to nie byłoby jeszcze prawdziwe, choć byłoby poniekąd usprawiedliwione Ale kultura ludzka nu swoją histonę. a luwet zwie rzęta i rośliny z czasem zmieniają się i rozwijają do tego stopnia, że sami nic umiemy odnaleźć i w skazać w przyrodzie ich przodków! Wiele rzecz)¹, których imi przodkowie nie zna’.i i nic umieli, my dzisiaj znamy i umiemy. (..) Wiele z tego, czego nie wiemy dziś. b co wiedzieć chcielibyśmy, będą w icdzidi nasi potomni. Na miejsce bóstwa, w którym tpdnńją się tylko bezpodstawne, luksusowe zachcianki człowieka, winniśmy posuwie rodzaj ludzki lub naturę; na miejsce rcligu oświecenie, na miejsce niebiańskiego życia pośmiertnego nad naszym grobem - ziemskie życic pośmiertne nad naszym grobem, a w iec historyczną przyszłość, przyszłość ludzkości Chrześcijaństwo postawiło sobse za cel spe bucnic tych pragnień człowieka, które są niemożliwe do spełnienia, i właśnie dla tego straciło z oczu te pragnienia ludzkie, których spełnienie jest możliwe Obiecując człowiekowi żywot wieczny odebrało mu życic doczesne, każąc mu zdawać sie na pomoc boską odebrało mu ufhcść we własne siły, wszczepiając weń wiarę w lepsze życie w niebie odebrało mu wiarę w lepsze życic na ziemi i dążenie. aby to lepsze życic urzeczywistnić Chrześcijaństwo dało człowiekowi to, czego pragnie on w swej wyobraźni, ale właśnie dlatego nic dało mu tego. czego pragnie naprawdę, w rzeczywistości. W wyobraźni swej człowiek pożąda niebiańskiego, wybujałego szczęścia, w rzeczywistości zaś pragnie szczęścia ziemskiego. umiarkowanego ( )

Atcizm. w każdym razie atcizir. prawdziwy, atetzm, który nic boi się światła, jest zarazem alinnacją. Atcizm neguje tylko istotę wyabstrahowaną z tstoły człowieka. która to istota jest i nazywa się bogiem - po to. by na jej miejsce postawić, jako istotę prawdziwą. rzeczyw-tKą istotę człowieka. Natomiast teizm, wiara w boga. jest negacją; teizm neguje przyrodę, świat ludzkość; wobec boga świat i człowiek jest niczym, bógjest i byt zanim był świat i ludzie, bóg może tsimoć bez św iata i łudzi; bóg jest nicością świata i łudzi, bóg może w każdej chw ili zniweczyć świat tak przynajmniej wierzy konsekwentny wyznawca boga. Dla praw • dziwego teisty nie istnieje potęga i piękno przyrody ani cnota człowieka; człowiek. który wierzy w boga. odziera człowieka i przyiodę ze wszystkiego, aby przystroić swego boga. aby otoczyć go większym blaskiem (. ..)

A teizm jest więc pozytywny, jest potwierdzeniem, alienacją. Atcizm przywraca przyrodzie i ludzkości znaczenie i godność, z których odarł je teizm. Dzięki aicizroowi odzywa przyroda i ludzkość, z których teizm wyssał najlepsze siły. Bóg (...) jest zazdrosny o przyrodę, o człowieka. Bóg sam lylko pragnie być czczony, kochany, obsługiwany, tylko on jeden chciałby być czymś, wszystko inne ma być niczym A to znaczy: teizm ;cst zazdrosny o świat, o człowieka; nie użycza un mc dobrego Ale zawiść, niechęć, zazdrość są namiętnościami destruktywnymi , negatywnymi Natomiast aicizir. jot liberalny, szczodry, wielkoduszny; atcizm użycza każdej istocie jej woli i talentu; z całego serca raduje się