38576

Ilość substancji zawieszonych jest większa. Na całym globie wynosi ona 5700 min ton rocznie Substancje zawieszone są drobne 0,05-0,1 mm do 0,001 (drobne piaski, mul)

Wielkość cząstek zależy od prędkości, turbulencji, gęstości i lepkości wody. Cząsteczki mineralne mające średnią gęstość 2,5 g/dim tracą w wodzie na ciężarze około 40% są więc nieco cięższe od wody.

Rzeka niosąca dużo zawiesin jest mętna (2-3 kg/im); czysta zawiera kilkadziesiąt gramów zawiesin w im

Rekordowe ilości zawiesin niesie rzeka Huang -ho: 45 kg/im a nawet 100 kg/ im Rzeka Huang-ho (Żółta Rzekaf

Wisła pod Krakowem: 150 g/ nu, średnio: 50 g/ im, rocznie 1,5 min ton Materiał w leczony to piaski, żwiry otoczaki, które rzeka przesuwa po dnie. materiał wleczony

Missisipi transportuje materiał wleczony w ilości 30 min ton rocznie (rozpuszczony 120 min ton/rok, zawieszony 300 min toiVrok)

Rzeka Missisipi

Na podstawie doświadczeń stwierdzono, że aby wprawić w ruch okmehy i cząstki, potrzebne są prędkości podane w tabeli poniżej

Wynika z niej, że do poruszenia bardzo drobnych cząstek, potrzebna jest większa prędkość niż do wprawienia w ruch większych ziarn. Aby erodowany był materiał ilasty potrzebna jest taka sama prędkość, jak do erodow^rania grubego żwiru. Spow^rodowane jest to dzialamem sił spójności między bardzo drobnymi cząstkami (kohezja)

Zależność między prędkością mchu wody i wielkością ziam w odiuesieniu do erozji, transportu i osadzania (sedymentacji) materiału przedstawia Diagram Hjus1rom’a. Diagram Hjulstroma (prędkość w cmls, jak w tabeli wyżej)

Diagram ten określa prędkość erozji, transportu i sedymentacji Aby wprawić w ruch cząstki potrzebna jest większa prędkość niż niezbędna do jej unoszenia, jest to tzw. prędkość erozyjna. Cząstka raz wprawiona w nich może być niesiona przy prędkości mniejszej. Należy więc odróżnić prędkość erozyjną od prędkości transportowej. Zmniejszenie prędkości (a także turbulencji i lepkości) powoduje opadanie cząstek. Akumulacja rzeczna

Jeżeli prędkość izeki jest za mała aby unosić transportowany materiał (wleczony lub zawieszony) jest on składany na dnie koryta lub jego brzegach. Są to napływy -aluwia.

Rodzaje ałuwiów

•    mielizny korytowe, powstają w korycie ułożone są dłuższą osią zgodnie z brzegiem, z czasem mogą stać się w^ryspami aluwialnymi

•    mielizny i wały odsypowe - tworzą się po wewnętrznych stronach meandrów, gdzie są płycizny i mniejsze prędkości przepływu

•    napływy na równi zalewowej, materiał mulkowy i ilasty w czasie pow-odzi Matenal transportowany przez rzekę ulega obróbce (abrazji) i sortowaniu. Ma tu miejsce łagodzenie krawędzi dużych okruchów. Powstają otoczaki. Z biegiem rzeki materiał jest coraz drobniejszy w wyniku sortow^rania materiału.

Otoczaki w rzece

Osady rzeczne są dobrze wy-sortowane i warstwowane. Woda w rzece ciągle przesypuje matenal okruchow^,y w korycie rzecznym, dlatego osady piaszczyste