8634

skłaniający futurologów do prognoz o wyczerpywaniu się zasobów energetycznych Ziemi, wreszcie recesja - wszystko to sprawiało, ze politycy uznali za konieczne wzmocnienie spójności Wspólnot Europejskich poprzez odwołanie się do kultury .Wyrazem tego była „Deklaracja Tożsamości Europejskiej" ("Declaration on European Identity") przyjęta na "szczycie" w Kopenhadze 14 grudnia 1973 r., pierwszy krok do stworzenia polityki kulturalnej Wspólnot Jej ustanowienie dopiero w 2000 roku zostało poprzedzone wieloma próbami i dyskusjami pozostawiającymi kulturę w sferze współpracy między państwami członkowskimi.

Czego po niej oczekiwano? Pierwszym krokiem była próba definicji tożsamości europejskiej. Tożsamość ta, zgodnie z tekstem "Deklaracji", wynika z faktu, że wszystkie państwa członkowskie deklarują tę samą postawę wobec życia, są zdecydowane budować społeczeństwo uwzględniające potrzeby jednostki, przestrzegać wartości porządku prawnego, politycznego, moralnego. Wspólnotę łączy obrona zasad demokracji przedstawicielskiej i rządów prawa, jak również dąży ona do osiągnięcia postępu gospodarczego, którego celem ma być sprawiedliwość społeczna. Współ nota deklaruje szacunek dla praw człowieka, a bogactwo i różnorodność kultur narodowych uznaje za wartość, której należy strzec.

Autorzy "Deklaracji" podkreślali, iż mimo nacisku położonego na konieczność budowy tożsamości europejskiej za swoje ważne zadania Współ noty uznają współpracę z Trzecim Światem, a także ze Stanami Zjednoczonymi. Tekst jest pod tym względem niezmiennie wyważony. "Deklaracja" zawiera akcenty zdecydowanie optymistyczne co do dalszego procesu integracji europejskiej, gdyż deklaruje intencję powołania Unii do końca dekady, podsumowując także wysiłki mające na celu utworzenie wspólnego rynku oraz współpracy politycznej.

W 1974 r. w perspektywie bezpośrednich wyborów do Parlamentu Europejskiego przewidzianych na 1979 r., Rada Europejska zleciła premierowi Belgii, Leo Tindemansowi, przygotowanie raportu poświęconego zbadaniu możliwości stworzenia takiej konstrukcji przyszłej Unii Europejskiej, aby stała się ona bliższa swoim obywatelom. Propozycje w formie znanego "Raportu Tindemansa" z 1975 r. nie zostały wprowadzone w życie, gdyż uznano, ze jest jeszcze zbyt wcześnie na tak daleko idącą reformę pod hasłem: "Zmienić Europę technokratów na Europę obywateli". Pomimo twierdzenia o konieczności budowania wewnętrznej spójności WE, niewiele poczyniono w tym kierunku.

Przełom w zakresie ustanowienia przyszłej polityki kulturalnej przyszedł dopiero w połowie lat 80. Uczestnicy specjalnego "szczytu" potwierdzili 19 lipca 1983 r. w "Uroczystej Deklaracji w sprawie Unii Europejskiej" intencje wyrażone w Kopenhadze dziesięć lat wcześniej. W 1984 r. Rada Europejska zleciła włoskiemu deputowanemu. Piętro Adonnino, przygotowanie raportu, który rok później został ogłoszony pod tytułem „0 Europie Obywateli". Od tego momentu zaczyna się czas celowych, systematycznych działań w dziedzinie kultury.

Postanowiono:

uczynić Europę bardziej "widoczną" dla obywateli,

budować poczucie wspólnoty europejskiej przez odwołanie do wspólnego dziedzictwa

europejskiego.

Wszelkie działania w dziedzinie kultury i edukacji miały od tej pory zawierać wymiar europejski (European added value).

Jednocześnie miano podjąć pracę nad zwiększeniem udziału obywateli w życiu WE, to jest rozważyć sprawę ustanowienia obywatelstwa Wspólnot.

Tak więc odchodząc od skupiania się wyłącznie na rozwiązywaniu problemów gospodarczych i politycznych WE sięgnęła po instrumenty natury kulturowej. Patrząc wstecz można zauważyć pewne wyraźne fazy w rozwoju stosunku Wspólnoty do zagadnień kultury. Okres pierwszy, lata 1950-1977, to czas deklaracji idei wspólnoty, odwoływania się do