39524

swojej filozofii¹. Wydane 2 lata później Idee czystej fenomenologii I fenomenologiczne] filozofii są już regularnym wykładem o fenomenologii jako nowej filozofii, z uwzględnieniem zagadnienia metody fenomenologicznej. Ostatnim wielkim dziełem Husserla jest książka wydana w 1938 roku pt. Kryzys nauki europejskiej a transcendentalna fenomenologia, w której autor poza rozwinięciem swej koncepcji w kierunku idealizmu transcendentalnego, podejmuje się krytyki rozwoju nauki, prowadzącego do kryzysu kultury europejskiej.

O zasięgu oddziaływania fenomenologii Edmunda Husserla najlepiej świadczy dorobek naukowy jego bezpośrednich uczniów. Do najważniejszych kontynuatorów jego myśli należeli m. in. Edyta Stein, Roman Ingarden i Max Scheler. Pod wpływem koncepcji twórcy fenomenologii znaleźli się również między Innymi Jean-Paul Sartre, Hans-Georg Gadamer, Emanuel Levinas i Paul Ricoeur. Można więc powiedzieć, że fenomenologia Edmunda Husserla miała bezpośredni wpływ na kształtowanie się takich kierunków filozoficznych jak egzystencjalizm, hermeneutyka czy filozofia spotkania.

Husserl największe nadzieje pokładał w Martinie Heideggerze, mniemając, że będzie on rozwijał zagadnienie fenomenologii transcendentalnej. Wydanie w 1927 Bycia i czasu zmusiło Husserla do zrewidowanie swego poglądu odnośnie Heideggera. Ten, w swym najgłośniejszym dziele, stosuje metodę fenomenologiczną, lecz nie służy mu ona, jak chciał Husserl, do ujęcia czystej świadomości i jej korelatów, lecz do analiz związanych z ejdetycznie uprawianą filozofią człowieka. Tak rozumiana filozofia zajmuje się byciem człowieka jako tym, co Jawi się w sposób naoczny I bezpośredni. Pojęcie świadomości czystej nie pojawia się na kartach Bycia i czasu, jego miejsce zajmuje problematyka Dasein.

Fenomenologia Edmunda Husserla zyskała wielu zwolenników w Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza po fali emigracji niemieckiej pod koniec lat trzydziestych XX wieku. Nurt ten stał się popularny zwłaszcza w kręgach filozofii analitycznej. Badacze tacy jak Roderlck Chisholm uznali, że analiza fenomenologiczna musi poprzedzać analizę pojęciową, ponieważ aby dany fakt mógł być zbadany na poziomie lingwistycznym, musi najpierw zostać uchwycony sens jego istoty. Pod koniec XX wieku fenomenologia stała się atrakcyjna także dla amerykańskich przedstawicieli kognitywistycznej filozofii umysłu. Prace dotyczące różnych form aktywności umysłowej człowieka w znacznej mierze oparte są na koncepcji intencjonalnej świadomości.

Warto dodać, że Husserl zajmował się także semantyką logiczną, wprowadzając ideę kategorii semantycznych, opartych na pojęciu intencjonalności. Koncepcja ta była przedmiotem badań m. in. polskich filozofów Kazimierza Ajdukiewlcza i Stanisława Leśniewskiego.

2.2.Max Scheler (1874 - 1928)

Urodzony w Monachium. Jako kilkunastoletni chłopiec przyjął chrześcijaństwo. W swoim życiu kilkakrotnie zmieniał stosunek do religii, co znacząco odbijało się w jego dziełach. Studiował w Monachium filozofię i nauki przyrodnicze. Edukację akademicką kontynuował w Berlinie, gdzie uczęszczał na wykłady Wilhelma Diltheya i Georga Siimmla. W 1896 roku Scheler przeniósł się do Jeny i pod kierunkiem Rudolfa Euckena obronił w 1897 roku pracę doktorską. W roku 1899 habilitował się na podstawie rozprawy Die transcendentale und die psychologische Metode. W roku 1901 poznał Edmunda Husserla i nawiązał z nim bliską znajomość. W 1907 roku Scheler powrócił do Monachium i podjął współpracę m. in. z Albertem Reinachem i Dietrichem von Hildebrandtem. Po 3

1

Por. J.W. Sama. Człowiek i filozofia, Opole 1997.5. 96.