100209

1. Kupno-sprzrdaż (emptio-venditio).

Był to kontrakt konsensualny. na którego podstawie iedna strona, zw-ana sprzedawcą (venditor). Zpbj^i_ązBMaj-j£jtoj)J2eojes;i^    (/wenr - towar) najJmgą

itrone. zwana kupującym (emptor). KiąaaaxJa^LZfibgviazgsaLsi^^

sprzedawcy pewnej kwoty pieniężnej tytułem ceny (pretium). W wyniku tego kontraktu powstawało zobowiązanie dwustronnie zobowiązujące zupełne, bonaefidei.

W prawie r/yinskim nie było możliwe przeniesienie prawa własności w wyniku nieformalnego porozumienia zbywcy z nabywcą, toteż umową kupna-sprzedaży własności nigdy nie przenoszono. Z momentem porozumienia stron co do istotnych elementów rodziła ona tylko zobowiązanie: a) do przeniesienia trwałego i spokojnego posiadania towaru przez sprzedawcę na kupującego (własność nabywał w wy niku zasiedzenia zakupionej rzeczy), b) do przeniesienia własności pewnej sumy pieniężnej przez kupującego na sprzedawcę.

Przedmiotem emptio vendiiio były wszystkie rzeczy dopuszczone do obrotu gospodarczego. Do obrotu dopuszczono również rzeczy jeszcze nieistniejące:

kupno rzeczy „spodziewanej" - emptio rei speratae miała charakter warunkowy kupno szansy majątkowej .nadziei" - emptio spei miała charakter bezwaiunkowy.

Jedno i drugie przeniesienie prowadziło do rozwiązania kontraktu, gdyż w^r tai sposób osiągnięty został ceł społeczno-gospodarczy. Zatem istotnymi elementami w emptio venditio były: porozumienie (consensus) co do a) towaru (merx) i b) ceny (pretium).

Strony mogły się porozumieć w jakikolwiek sposób: ustnie, pisemnie, gestem itd Przy tej okazji kupujący mógł wręczyć sprzedawcy- zadatek - arrha (zwłaszcza przy większych transakcjach). Początkow-o zadatek spełniał rolę dowodu na zawarcie kontraktu oraz gwarantował jego wykonanie. W późniejszym okresie zadatek spełniał wyłącznie funkcję dowodową. Z chwilą zawarcia, albo rozwiązania kontraktu zadatek ten podlegał zwrotowi albo zaliczeniu na poczet ceny (arra confirmatoria). W prawie Kistyniańskim zadatek stanowił karę za zawód. Sprzedawca zatizymyw-ał zadatek, jeżeli kupujący odstąpił od umowy, a jeśli od umowy odstąpił sprzedawca, musiał on zwrócić zadatek oraz jego równowartość.

Ochrona procesowa. Sprzedawca miał do dyspozycji actio \enditi. a kupujący - a. empti.

Do kontraktu emptio \enditio można było dodać także pacia adiecla. Jeżeli dodano je przy- zawarciu kontraktu emptio vendiiio, stawały się jego integralną częścią i podlegały ochronie. Były to:

in diem addictio - zastrzeżenie lepszej oferty. Ustalano termin, do którego sprzedawca mógł odstąpić od kontraktu i sprzedać rzecz osobie trzeciej, która zaoferow-ała wyższą cenę

iex commisoria - jeśli zaplata ceny łub reszty- ceny nie doszła do skutku w określonym przez sprzedawcę terminie, to kontrakt nie dochodził do skutku, a cząstkowa zapłata przypadała sprzedawcy pactum dispicentiae - sprzedaż na próbę. Kupujący zastrzegał sobie, że do ustalonego terminu będzie mógł odstąpić od kontraktu, jeżeli rzecz mu się niespodobała.