100222

1. Najem rzeczy (locatio-conductio rei).

Rzymski najem był prawną forma odpłatnego korzystania z ęudaćh rzwzy i vsh«g- Locatio conduetio (LC) była kontraktem konsensuabrym. dwustronnie zobowiązującym zupełnym. Zarówno locator jak i conductor odpowiadali /a omnis ad po. obaj mieli korzyści z kontraktu LC. Należność za korzystanie z cudzych rzeczy to czynsz: z cudzych usług - wynagrodzenie. Wysokość należności ustalały strony, istniała możliwość wzajemnego podchodzenia się. Zapłata musiała być realna. Pizy LC nie miało zastosowanie leasio enormis. Ochrona procesowa - actio Im ali, actio conducli.

Najem rzeczy polegał na tym, że wynajmujący (locator) zobowiązywał się wydać najemcy jconductor) określoną rzecz do czasowego używania (ewentualnie z prawem do pobierania pożytków), najemca zaś zobowiązywał się do płacenia umówionego czynszu.

Przedmiotem LC rei byty przede wszystkim rzecz)' materialne: ruchomości i nieruchomości jako rzeczy niezużywalne. Zużywabie - tylko na pokaz. Strony ustalały w umowie zakres korzystania z rzeczy oddanych w LC: tylko do używania - np. mieszkanie (dzisiejszy najem); używanie i pobieranie pożytków - np. grunty (dzisiejsza dzierżawa).

Czynsz należał się nawet za czas. w którym conductor nie korzystał z rzeczy z własnej winy. Reskrypt cesarski wprowadził w stosunkach dzierżawczych tzw. remissio mercedis. czyli prawo obniżenia czynszu dzierżawnego w latacłi klęsk. Natomiast colonia palnaria polegała na tym. że dzierżawca gruntu spłacał czynsz w- naturze.

Umowy o najem rzeczy zawierano na czas określony z góry: przy gruntach - 5 lat (tzw. lustrum). Najemca winien używać rzecz zgodnie z jej przeznaczeniem, naprawić spowodowane uszkodzenia i oddać ją po zakończeniu używania. Dzierżawca miał prawo oddać rzecz w podnajem. Conductor będąc dzier ży cieleni rzeczy nie miał ochrony posesoryjnej. Najemca posiadał actio conducli za pomocą którego mógł dochodzić tylko odszkodowania wobec nielojalnego kontrahenta.

Najem rzeczy rozwiązywał się z upływem czasu, na jaki został zawarty. Ponadto rozwiązywał się z chwilą zniszczenia przedmiotu najmu, albo jeśli z ważnych powodów wypowiedziała go jedna zez stron.