103090

wytwarzanie skończonych modi

Bóg jest wolny w tym sensie, że istnieje jedynie z konieczności swojej natury i sam siebie tylko determinuje do działania - nie ma przyczyny zewnętrznej. Nie znaczy to, by przysługiwała Mu wolność woli - nie mógł nie stworzyć świata lub stworzyć go innym, niż stworzy! (Spinoza eliminuje przyczynę celową). Z konieczności Jego natury wynika nieskończenie wiele na nieskończenie wiele sposobów. Skończone modi są z konieczności powodowane przez Stwórcę, ich istota nie obejmuje istnienia.

Należy pamiętać, że w systemie Spinozy nie ma mowy o transcendentnym Bogu - skończone modi są sprawiane przez inne - i tak w nieskończoność. Łańcuch ten, natomiast, jest całkowicie zależny od Boga, czyli Przyrody, w którym istnieje.

umysł i ciało

System Spinozy jest jeden, ale można rozważać go z punktu widzenia atrybutu rozciągłości bądź atrybutu myślenia. Każdemu modusowi w zakresie tego pierwszego odpowiada modusw zakresie drugiego, który Spinoza nazywa ideą Mimo wszystko, nie są to dwa porządki, ale tylko jeden, pojmowany na dwa sposoby. Nie można jednak sprowadzać modusów rozciągłości do modusów myśli na odwrót.

Widać już, że człowiek jest jedną rzeczą. Wprawdzie składa się z duszy i dała, ale to są właśnie modusy rozważane z punktu widzenia odrębnych atiybutów. Kartezjański problem relacji pomiędzy dałem i duszą został w ten sposób rozwiązany.

Każda część dala ma swoją ideę. Umysł, jako idea całego ciała, nie jest ideą prostą Pamięć Sumaczy Spinoza jako powiązanie idei, obejmujących naturę rzeczy będących poza dałem ludzkim. Oprócz idei dała (umysłu) można wyróżnić też ideę umysłu - samoświadomość.