104142

3. Teoria działania komunikacyjnego J. Habermas

Czyste typy działań, odniesienie do świata i roszczenie ważnościowe-

Dzialanie teleologiczne- Podmiot realizuje pewien określony cel lub prowadzi do uzyskania go. Osoby trzecie oceniają wg kryteriów „prawdziwości oraz skuteczności”, czy działanie zakończyło się powodzeniem.

Działanie normatywne- działanie regulowane przez normy akceptowane w grupie, które, w odniesieniu do tych norm, jest zawsze albo słuszne, albo niesłuszne.

Działanie dramaturgiczne- jest ukierunkowane na świat subiektywny. Podmiot inscenizuje, by dokonać prezentacji własnej osoby.

Każde z tych działań charakteryzuje odmienne odniesienie do świata, a osoba mówiąca łączy każdą z tych fonu działań z trzema różnymi roszczeniami ważność i owymi. Roszczenie do prawdziwości (działanie teleologiczne). w wypadku wygłaszania sądów, roszczenie do słuszności (<działanie regulowane przez normy) w wypadku prawowicie regulowanych działań i roszczenie do szczerości (działanie dramaturgiczne), w wypadku wyjawiania subiektywnych przeżyć.

Roszczenie ważnościowe umożliwia dyskusję o wypowiedziach. Można je wysuwać, czyli zgłosić, można je bronić, oddalić, lub uznać. Na tym etapie komunikacja przechodzi w argumentację.

Rodzaj działania	Roszczenie ważność i owe	Odniesienie do świata
Działanie teleologiczne	Prawdziwość	Świat obiektywny
Działanie normatywne	Słuszność	Świat społeczny
Działanie dramaturgiczne	Szczerość	Świat subiektywny
Działanie komunikacyjne	Porozumienie	Refleksyjne odniesienie do wszystkich trzech światów.

Działania ukierunkowane na rezultat i działania ukierunkowane na porozumienie

Działanie ukierunkowane na rezultat jest zdeterminowane prze relację cel-środek. Może się odnosić do pewnego stanu rzeczy {działanie instrumentalne) lub bezpośrednio do osób {działanie strategiczne).

W działaniu nastawionym na rezultat przynajmniej jedna ze stron ma zamiar przeforsować kwestie ważne dla siebie