3218343867

13

Pojęcia jako przedmiot badań interdyscyplinarnych

ście jest, gdyż odniesienie do świata jest możliwe tylko wewnątrz gier językowych, które już zakładają określone normy społeczne jako coś konstytutywnego. Oznacza to, iż także w naszych opisowych grach językowych mówimy o świede tylko pod jakimś aspektem. „Nie mówię (w sensie hipotezy): Gdyby te a te fakty przyrody wyglądały inaczej, to ludzie mieliby inne pojęda. Lecz: jeśli ktoś sądzi, iż pewne pojęcia są po prostu prawidłowe - a kto miałby inne, ten nie rozumiałby czegoś, co my rozumiemy - ten niech wyobrazi sobie inaczej niż zwykle pewne bardzo ogólne fakty przyrody. Powstawanie pojęć innych niż zwykłe stanie się dlań wtedy zrozumiałe" (tamże, s. 321). Można by powiedzieć, że używane przez nas pojęda pokazują, o co nam chodzi, a o co nie. Nie można natomiast powiedzieć, jakoby wyjaśniało to szczególne pojęda, jakie posiadamy. Wittgenstein zamierza jedynie wykluczyć ujęde, jakobyśmy my mieli właśdwe, a inni ludzie fałszywe pojęcia”.

Współcześnie, filozofowie niezwykle często analizują pojęcia dotyczące natury i użyda pojęć w śdsłym związku z wynikami badań prowadzonych w innych dyscyplinach nauki (np. Machery, 2009; Prinz, 2002).

R. Piłat w „Realizm pojęć" wychodzi od pytania: czy przynajmniej część systemu pojęciowego związana jest nieinferencyjnie z własnościami świata, czy też wszystkie pojęda odnoszą się przede wszystkim do innych pojęć i jedynie pośrednio do świata, na mocy udziału w kształtowaniu różnego typu zachowań? Odpowiadając uważa, że w żadnej koncepcji pojęda nie odnoszą się bezpośrednio do przedmiotów w świecie, co jest naturalną konsekwencją przewrotu semantycznego Fregego, dla którego pojęcia są funkcjami, a nie reprezentacjami, jak było to przyjęte w dawniejszej filozofii.

M. Hetmański w „Zawartość informacyjna pojęć umysłowych" przeprowadza analizę pojęć od strony ich zawartośd informacyjnej, wynikającej z semantycznej relacji między wchodzącymi w skład pojęć znaczeniami wyrażeń językowych a ich zakresem przedmiotowym. Szczególną wartość poznawczą mają, jego zdaniem, pojęda nie uwzględniające stanu faktycznego, lecz możliwość i prawdopodobieństwo stanu rzeczy, zdarzenia, relacji czy sytuacji ontycznej.

W „O treśd i nabywaniu pojęda przekonania (od testów fałszywego przekonania do testów na intensjonalność)" A. Gut zestawia ze

⁸ Wittgenstein powie: „Jeden będzie się mógł nauczyć gry językowej, której drugi nie może się nauczyć. ... Gdyby bowiem ,ślepy na kolory' mógł się nauczyć gier językowych człowieka normalnego, to dlaczego miałoby się go wykluczać z wykonywania pewnych zawodów?" L. Wittgenstein, Uwagi o kolorach, tłum. R. Reszke, Spacja, Warszawa 1998, § 112.