104186

WYSTĘPNOŚĆ DZIEDZICZNA (naturale peccatum)

Nie idzie tu o grzechy, które popełniamy, grzechy aktualne, lecz o STAN GRZECHU (per generationem), w jakim pozostajemy przez sam fakt narodzin.

SCHEMAT DZIEDZICTWA - odwrotność ułomności indywidualnej, idzie tu o kontynuację, o powtarzanie, porównane do skazy dziedzicznej przekazanej całemu rodzajowi ludzkiemu przez pierwszego człowieka, przodka wszystkich ludzi.

-> wyobrażenie pierwszego człowieka jako INICJATORA, krzewiciela zła, który dał początek zatraceniu „WSZYSCY ZGRZESZYLI W ADAMIE" (in quo omnes peccaverunt) paralela między dwoma Adamami z Listu do Rzymian 5,12

-    przez jednego, za sprawą pojedynczego człowieka zgrzeszyli wszyscy - w tym łańcuchu dziedzicznej grzeszności zachowana zostaje rola odpowiedzialności jednostkowej

-    dla św. Pawła grzech nie jest wynalazkiem pierwszego człowieka, to raczej pewna wielkość mityczna, która wykracza poza samą figurę Adama

-    ten unus jest nie tyle pierwszym działającym, pierwszym sprawcą, co NARZĘDZIEM. To grzech jako wielkość ponadindywidualna obejmuje ludzi od pierwszego aż po nas, „konstytuuje" każdego grzesznika, „obfituje" i „panuje".

PELAGIANIE - PRZYGODNOŚĆ ZŁA (libertas cidpeccandum et ad non peccandum)

-    każdy grzeszy na własne konto, a Bóg, który jest sprawiedliwy, nie może pragnąć niczego sprzecznego z rozumem, nie mógłby karać człowieka za grzech kogoś innego, całkowicie obcego - zwrot „w Adamie" może oznaczać jedynie stosunek naśladownictwa -> „jak Adam"

-    człowiek powołuje się na własną niemoc i na moc grzechu tylko po to, by znaleźć dla siebie usprawiedliwienie i wymówkę, że nie zdobywa się na wolę niegrzeszenia -> człowiek może nie grzeszyć

(posse non peccare)

-    Pelagiusz odrzuca całą mroczną stronę grzechu jako mocy ciążącej nad wszystkimi ludźmi.

"INFEKCJA"

według Augustyna grzech to odziedziczona kara, niedobry nawyk, dziedziczny występek; wina zasługująca na karę - uprzednia w stosunku do wszelkiej winy osobistej i związanej z samym faktem narodzin

POTĘPIENIE (jako anty-typ)

„ Wszyscy ludzie stanowią jak gdyby sumę grzechu, obciążoną długiem wobec najwyższej i boskiej sprawiedliwości. Bóg może nie dopuszczając się niesprawiedliwości domagać się spłaty owego długu albo go darować. Pycha to ze strony dłużników przesądzać, od kogo ma się domagać zwrotu, komu zaś dług darować."

Dla Augustyna tajemnica Boska pozostaje nienaruszona, ale jest to tajemnica wyboru: nikt nie wie, czemu Bóg łaską swą darzy tego a nie tamtego. Nie ma natomiast tajemnicy potępienia: wybór dokonuje się na zasadzie łaski, zatrata - na zasadzie prawa.

Chcąc uzasadnić tę uprawnioną zatratę Augustyn stworzył pojęcie przyrodzonego występku, odziedziczonego po pierwszym człowieku, rzeczywistego jako akt i podlegającego karze jako zbrodnia.

*    obciążając winą całą ludzkość, tym samym uniewinnia się Boga

*    jeśli grzech jest zawsze dobrowolny, przeto nasza wola - nim jeszcze zacznie działać - jest włączona w złą wolę Adama

*    by przyjąć występność dzieci w łonie matki, trzeba będzie mówić o woli przyrodzonej

*    by zwalczyć tezę Pelagiusza o naśladowaniu Adama, trzeba szukać w poczęciu sposobu przekazywania owej infekcji

Wykrystalizowała się koncepcja dziedzicznej winy, która obejmuje w nietrwałym związku pojęciowym: kategorie prawną - dobrowolny występek zasługujący na karę - oraz kategorie biologiczną - jedność rodzaju ludzkiego dzięki ciągłości pokoleniowej.

BŁĄDZENIE - BUNT - ROZMINIĘCIE SIĘ Z CELEM - KRĘTA I ZAWIŁA DROGA - NIEWOLA (niewola egipska, potem babilońska, stająca się znakiem kondycji ludzkiej pod panowaniem zła)

1. REALIZM GRZECHU (uprzedni w stosunku do wszelkiego uświadomienia sobie grzechu)