104570

NAUKA O POZNANIU

Teoria idej - zgodnie z nią poznanie ma obejmować idee, postrzeganie zaś zmysłowe najoczywiściej nie nadaje się do poznania idej. Jeżeli w ogóle można poznać idee. to jedynie myślą, a nie zmysłami. Rzeczy można widzieć ale nie można o nich myśleć, o ideach zaś można myśleć a nie można ich widzieć. Podobnie jak istnieją dwa rodzaje bytu: idee i rzeczy - tak też i dwa rodzaje poznania: rozumowe i zmysłowe. Zapewne aby poznać rzeczy trzeba je widzieć, słyszeć czy ich dotknąć. Ale niektóre postrzegania np. postrzeganie kształtów, wzywają na pomoc myśli. Poznaje się myślą a nie zmysłami. Platon miał wiedzę rozumową nie tylko za niezależna od zmysłowej ale też za wyższą od niej. Od prawdziwego poznania wymagał dwóch rzeczy: aby dotyczyło samego bytu i aby było niezawodne. Otóż te wymagania spełnia tylko wiedza rozumowa, zmysłowa bowiem dotyczy tylko zjawisk i ulega nieustannym złudzeniom. Właściwie nie ma dwóch rodzajów poznania, lecz jest tylko jedno: racjonalne poznanie idej. Wszystko inne jest domysłem.

Platon rozdzielił dwa rodzaje myśli, które dotąd nie były oddzielone: myśl dyskursywną i myśl inniicyjną. Dla Platona intuicja była aktem umysłu działającego samodzielnie i z samowiedzą. Wynosił ją jako zdolność bezpośredniego poznania prawdy, ponad rozumowanie - i nauk o stopniach poznania, powyżej poznania zmysłowego i dyskursywnego, otrzymała jeszcze stopień najwyższy: poznanie intuicyjne. Myśl dyskursywną to taka jaką posługuje się nauka - wnioskowanie. Takie myślenie jest pewnym schematem. Natomiast myślenie inmicyjne to bezpośrednie poznanie, rozumowe. Rozum uchwytuje istotę rzeczy.

Platon dążył do stworzenia ścisłej metody naukowej. Uważał że podstawą wszelkiej wiedzy jest czyste myślenie, bezobrazowe (analiza i synteza).

Alegoria jaskini - ludzie siedzą w jaskini. Na jej końcu jest świat idei. Siedzą do niego tyłem. Na ścianie widzą cierne idei. Biorą go z prawdziwy ale jest to tylko złudzenie.

Wg Platona FILOZOFIA to dążenie do prawdziwego poznania na drodze rozumowej.

ETYKA - NAUKA O CNOTACH

Ważny jest także etyczny wymiar filozofii Platona.

Nawiązuje on do sokratesowskiej koncepcji cnoty. Platon jest autorem koncepcji czterech kardynalnych cnót:

1.    Mądrość - odnosi się ona do duszy rozumowej. Ktoś kto chce być mądry musi myśleć rozumem. Mądrość to coś więcej niż czyta wiedza. Mędrzec musi znać sam siebie.

2.    Męstwo - dotyczy duszy emocjonalnej, impulsywnej. Mężny jest ten kto potrafi bronić swoich ideałów.

3.    Panowanie nad sobą - odnosi się do duszy pożądliwej. Musimy umieć panować nad swoimi żądzami.

4.    Sprawiedliwość - łączy wszystkie części duszy i utrzymuje wśród nich ład aby każda spebuała swoje zadanie. Sprawiedliwy może być tylko człowiek mądry, mężny i opanowany.

NAUKA O MIŁOŚCI

Poprzez cele realne, względne, skończone, doczesne można osiągnąć cele idealne, bezwzględne, wieczne: to sens Platońskiej teorii miłości

Celem do którego człowiek dąży jest idea dobra. Dobro jest początkiem i końcem w systemie Platona: jest pierwszą zasadą według której powstał świat i ostatecznym celem do którego dąży.

NAUKA O PAŃSTWIE

Konkretne zadaiua człowieka objawiają się w pełni - według Platona - nie w życiu jednostki, lecz w społecznym.

Teoria państwa:

1.    Państwo najlepsze powinno dążyć do zalet najwyższych i właściwych ideom. Za takie Platon uważał powszechność i stałość.

2.    Państwo doskonałe ma jeden cel obowiązujący wszystkich - nie jest dopuszczalne . aby każdy obywatel dążył na swoją rękę do swojego dobra. Państwo ma być zbudowane jak organizm a w nim każdy ma robić swoje, to znaczy to czego wymaga od niego wspólny cel wszystkich.

3.    Państwo musi być oparte na wiedzy. Państwo będzie doskonałe dopiero wtedy gdy na tronach znajdą się przedstawiciele największej wiedzy - filozofowie.

4.    Do państwa mogą należeć tylko ci którzy są dlań potrzebni, potrzebiu są zaś. obok władców -filozofów, strażnicy państwa, to jest wojsko, oraz wykonawcy tuezbędnych przedmiotów materialnych.