104764

Kontrola społeczna - pojęcie, zalety i braki samokmtmILjffle-chanizmy kontroli sppłe«nęi> rodzaje sankcji i zakres kh oddziaływ ania, znaczenie kontroli społecznej,

Kontrola społeczna- kontrola NIE OKREŚLANA PRZEZ PRZEPISY, to taka kontrola bez udziału prawa.

W każdej zbioOrowości społecznej spotykamy rozmaite sposoby wpływania na zachowanie jednostek. Sposobami tymi są sugestie, nakazy, perswazja, nacisk i przymus fizyczny oraz cały system wyróżnień. Dzięki tym sposobom zmusza się innych i siebie do respektowania akceptowanych wzorów i zachowań, które określamy kontrolą społeczną.

System kontroli społecznej składa się z mechanizmów, które dzielimy na:

a) , mechanizmy psychospołeczne - to samokontrola społeczna (moralność człowieka, troska o honor własny i honor grupy, z którą się identyfikuje).

b) . mechanizmy materialno - społeczne - to wszelkie działania dotyczące przymusu zewnętrznego przez pozostające z nami styczności przestrzennej jednostki, zbiorowości i instytucje (człowiek dąży do uznania społecznego i poczucia bezpieczeństwa).

Problemem jest zakwalifikowanie zwyczaju i obyczaju do w/w mechanizmów. Pozostają one na pograniczu przedstawionych wyżej mechanizmów.

Zwyczaj jest sposobem zachowania, a obyczaj jest sposobem postępowania.

Obyczaje bardziej kwalifikują się do mechanizmu materialno - społecznego, a zwyczaje do psychospołecznego mechanizmu.

Istotnym składnikiem kontroli społecznej są sankcje stanowiące uzupełnienie obyczaju. Sankcje - to pozytywne i negatywne reakcje otoczenia na zachowanie się jednostek w sytuacjach społecznie doniosłych.

J. Wiatr dzieli sankcje na 4 rodzaje:

a) , sankcje prawne - kary i nagrody ujęte przepisami

b) . sankcje etyczne - zachowanie moralne - dobre i amoralne - złe.

c) . sankcje satyryczne - drwiny, ośmieszenia, lekceważenie osób lub jednostek, których zachowanie jest niepoważne.

d) . sankcje religijne - nagrody i kary wg wierzeń religijnych.

Współcześnie najczęściej stosowane są sankcje:

a) , nieformalnie negatywne - zdziwienie, szyderstwo, odmowa podania ręki, plotka

b) . formalnie negatywne - system kar przewidzianych przepisami odstraszający od zachowań aspołecznych.

c) . formalnie pozytywne - pochwały i podziękowania władz w postaci dyplomów, odznaczeń nagród

d) . nieformalnie pozytywne - reakcje społeczne poprzez wyrażanie uznania i szacunku wobec osób darzących powszechnym uznaniem

Sankcje formalne i nieformalne, pozytywne i negatywne są mechanizmami materialno -społecznymi kontroli społecznej.

Kontrola społeczna czuwa nad zachowaniem bezpośrednio lub pośrednio zagrażającymi bezpieczeństwu i stabilizacji określonego systemu i ładu publicznego.