105553

11. Definicja i geneza partii politvc/,nvch.

Istnieje wiele definicji partii politycznej, można powiedzieć, iż jest to typ takiej organizacji politycznej, która dąży do zdobycia władzy państwowej (W państwach demokratycznych trzeba dodać, że przy użyciu demokratycznych procedur wyborczych).

E.E. Schanttaschneider- Partia polityczna to zorganizowana próba przejęcia władzy

J. Schumpeter twierdzi, iż pp to grupa, której członkowie decydują się na wspólne działanie w walce o władzę polityczną.

J. LaPalombay: pp to formalna organizacja, której uświadomionym zasadniczym celem jest umieszczenie i utrzymanie na stanowiskach publicznych osób. które będą kontrolow^fały. same lub w koalicji, macliinę sprawowania wiadzy

Należy wyróżnić 2 zasadnicze sposoby definiowania pp (inaczej: orientacje postrzegania pp) -orientację funkcjonalną i strukturalną.

Orientacja funkcjonalna- zakłada, iż pp powirma być postrzegana przez pryzmat efektów, które jej aktywność wywołuje w otoczeniu. Istotne jest, co partia czyni oraz co wynika z faktu jej obecności na arenie politycznej. Pp jest też ogniwem pośrednrczącym między społeczeństwem władzą państwowy. Jak podkreśla Sartori- pp jest tylko częścią całości społeczeństwa, bo skupia w sobie grupę obywuteh

Orientacja strukturalna- jej reprezentanci traktują pp jako strukturę w jakiej ujawniają się określone wzorce aktywności. Istotne jest- czym jest partia oraz co robią łudzę w partii. Patria zaczyna stawne się stowarzyszeniem jednostek, które podzielają ‘organizacyjne cele* całej struktury.

Geneza partii politycznych. Istnieją 3 modele partii politycznych kadrowy, masowy, wyborczy.

II połowa XIX w. - partie kadrow e (koterie)

Charakteryzują się luźną strukturą organizacyjną, są aktywne głównie w środowisku miejskim. Są to organizacje, które skupiają lokalne gnipy notabli, wąskie grono polityków', zdominowane są przez reprezentantów klasy średniej. Brakuje stniklury czy liierarcliii- istotne są raczej powiązania nieformalne. Postulowane są ograniczone zmiany w Konstytucji.

XIX wiek- powstają też /hirtie masow e. Partie te chciały głównie zmienić zasady giy politycznej. początkow'0 głosiły łrasła o upowszecluiieniu praw wyborczych (zmiana koncepcji demokracji). Bazowały n części społeczeństwu pozbawionej praw politycznych. Cliarakteryzow'ały się tym. że reprezentowały interesy jednej grupy społecznej. Wiązało się to także z wprowadzeniem realizacji odpowiedzialności politycznej rządzących.

Partie wyborcze- w latach 50 i 60 dochodzi do zatarcia granic między gnipami społecznymi oraz upowszeclmiło się praw^ro wyborcze Apel pp został zatem skierowany do różnych grup wyborców -oznaczało to przede wszystkim ograniczenie roli ideologii jako kryterium rekrutacji wyborców (społeczna tożsamość zeszła na dalszy plan). PP zaczęły szukać POTENCJALNEGO wyborcy. Nastąpiła zmiana roli członka- pp nie rruały już monopolu na aktywizację polityczną społeczeństwa. PP stała się formą zorganizowania WYBORCÓW, a nie CZŁONKÓW. Słabsza stała się zdolność do dysponowania elektoratem, a kontrola nad wyborcami- jedynie chwilowa, dotycząca określonych wyborów etc.