Nowa teoria nauki/ procesy badawcze zgodne z interesami poznawczymi gatunku ludzi:
1. Interes techniczny (nauki empiryczno- analityczne)- sens ze względu na techniczną kontrolę nad zobiektywizowanymi procesami liipotezy- empiryczne prawo umożliwiające przewidywanie, można je technicznie wykorzystać. Fakty-doświadczenia organizujemy tak by móc oddziaływać instrumentalnie. Ludzkie doświadczenie musi być poddane technicznej kontroli
2. Interes praktyczny (nauki historyczno-hermeneutyczne)- rozumienie znaczeń (teksty), sens ważności twierdzeń w odniesieniu do nauk o kulturze, rozszerzanie porozumienia poprzez dobra kultury- społeczny konsensus jako intersubiektywność. Ważne aby odwoływać się do tradycji.
3. Interes emancypacyjny- nauki krytyczne- każdy człowiek ma być autonomiczny i odpowiedzialny, nauki krytyczne mają pokazać że jesteśmy więźniami ideologii i „naturalnych” ograniczeń (nieświadomie). Dialog jest dławiony i zniekształcony. Sens ważności twierdzeń- filozofia krytyczna wie, że jest uzależniona od interesów emancypacji.
W każdym z tych procesów inny jest sens twierdzeń nauk.
Habermas nawiązuje do Kolilberga:
Teoria socjalizacji K/H:
- Centralną kategorią jest tożsamość jednostki
- Kompetencje w działaniu
- Działania kompetentne:
— działania skuteczne z założonym celem
— działania przebiegające z uznanymi normami i regułami (dyrektywami)- konwencje zachowań to sposoby działania zbiorowości
— działania, które jest wyznaczone ogólnymi zasadami i wartościami (są wyżej niż normy i reguły bo je uzasadniają lub nie i wpływają na wybór celów działania)
Są to trzy poziomy tożsamości jednostki i tworzą logikę rozwojową dojrzałości jednostkowej. Triada rozwojowa K/H:
K bada rozwój pojęć, sądów moralnych. W zależności od poziomu jednostka uważa co innego za słuszne. Bierze się pod uwagę Piageta. Każdy z tych poziomów obejmuje kompetencje w obszarze:
— struktur poznawczych
— normatywnym