Dzieci mają prawo do utrzymania i wychowania na koszt rodziny
Rodzice mają prawo do korzystania z usług dzieci i krępowania arbitralnej woli dzieci (nie pozwalać na wszystko, dzieci mają mieć jakieś obowiązki)
Zadanie wychowania: podnieść dzieci ze szczebla etyczności bezpośredniej na szczebel samodzielności i wolnej osobowości- czynić dzieci zdolne do wystąpienia z naturalnej jednostki rodzinnej i dążyć do usamodzielnienia.
Dzieci same przeczuwają, że świat dorosłych jest czymś wyższym, dlatego chcą być dorosłe. Pedagogika zabawowa (Hegel ją krytykuje)- dzieciństwo dobre samo w sobie, problem pojawia się wtedy kiedy degraduje się dorosłość do formy dziecięcej (degraduje się to, czego chcą dzieci, hamuje się w ten sposób przejście od świata natury do świata ducha)
Interesy partykularne (jednostkowe)- istota społeczeństwa obywatelskiego, przejawiają się w ramach norm, instytucji i procedur (= reguły gry), one pośredniczą w tworzeniu się tych interesów.
Respektowanie ładu społecznego wymaga postawy zaufania i poczucia przynależności do Państwa (instytucjonalnym źródłem tej postawy jest konstytucja= patriotyzm konstytucji. Konstytucja jest wynikiem społecznego konsensusu.
Całość nowoczesnego społeczeństwa oparta jest na racjonalnym i uznanym przez ogół ładzie prawnym- nie powstaje on obok różnic i separacji ale dzięki nim. Dobro wspólne zapośredniczone dobrem jednostki (indywidualnym)
Jednostki nie uczestniczą bezpośrednio w rządzeniu ale za pomocą organów- ochrona własnych podmiotowych wartości. Prawo jest tym, co daje autonomicznej jednostce i zarazem scala wszystkie jednostki (ona nie uświadamia sobie tej całości, tego że działa na jej rzecz) Aktywność podzielona- każdy z nas ma jakąś część do wykonania. Etyczność nie jest bezpośrednia ale zapośredniczona uznaniem reguł (u podstaw uznania leży autonomiczna świadomość prawna, dzięki regułom prawnym możliwe jest istnienie wspólnoty jako całości) Powstaje pytanie czy prawo to wystarczające spoiwo ?
- racjonalność ludzkich działań może przerodzić się w czysty formalizm
- ludzie mają skłonność do obchodzenia prawa a nawet łamania go
Porównanie Arendt/ Hegel:
1. Oboje przeciwstawiają sobie polis greckie i społeczeństwo nowoczesne, jednak inaczej widzą społeczeństwo nowoczesne:
a. Hegel: społ. obywatelskie
b. Arendt: społ. masowe