Osiąganie mistrzostw a
Ludzie dorośli podejmując określone role zawodowe doskonalą wybitne specyficzne i uzależnione od kontekstu pracy sprawności umysłowe. Mają one istotne znaczenie w rozwiązywaniu zadań dla tych ról. W związku z tym, ludzie w sporadycznych tylko przypadkach staja się ekspertami w dwóch lub większej liczbie profesji czy dziedzin wiedzy. Tym co wyróżnia mistrzów określonej profesji, nie jest wysoki poziom rozwoju ogólnych zdolności umysłowych, ale raczej szczególny poziom kompetencji w zakresie umiejętności specyficznych treściowo i sprawności umysłowych związanych z wykonywanym zawodem. Cecha ekspertywności jest to, że wpływa ona na przebieg elementarnych procesów przetwarzania informacji, ale tylko w dziedzinie , w której dana jednostka jest ekspertem.
Zmiany w czynnościach poznawczych
W okresie wieku średniego obniża się sprawność myślenia, zapamiętywania i uczenia się. Obniżanie się funkcji intelektualnych, „starzenie się” inteligencji w okresie średniej dorosłości nie jest nieuniknione ani nieodwracalne
Badania porzeczne i podłużne nad rozwojem inteligencji
W badaniach poprzecznych (porównujących ludzi należących do różnych grup wiekowych, badanych w tym samym czasie) najwyższy poziom wykonania zadań nasyconych głównie czynnikiem inteligencji płynnej przypada zazwyczaj na okres adolescencji. Po adolescencji następuje coraz wyraźniejszy spadek spowodowany nieuniknionymi procesami starzenia się i atrofii struktur centralnego układu nerwowego.
Wyniki badań podłużnych różnią się od badań poprzecznych tym, że pomiaru dokonuje się z udziałem tej samej grupy osób badanych, reprezentujących te samą grupę wiekową w trakcie dwóch lub większej liczby badań rozłożonych w czasie.
Badania sekwencyje Schiego
Wykazał, że o starzeniu się możemy mówić jedynie w odniesieniu do inteligencji płynnej, ale dopiero pod koniec wieku średniego. Przyczyną związanych z wiekiem różnic w poziomie inteligencji nie jest wiek osób badanych lecz dzielące badanych różnice generacyjne.
Badania eksperymentalne nad rozwojem myślenia
W wieku średnim obniża się stopniowa szybkość, wydajność oraz zakres przetwarzanych informacji przy strukturze procesu przetwarzania. W badaniach nad uwagą okazało się, że najwyraźniejsze ubytki związane z wiekiem pojawiają się w warunkach utrudnienia przetwarzanie informacji. Badania nad pamięcią również wskazują na spadek poziomu wydolności w zakresie wielu podstawowych procesów pamięciowych.
Istotny ciężar funkcji adaptacyjnych przejmują w wieku średnim pragmatyczne struktury inteligencji - w tym mądrość
Cechą rozwoju inteligencji w wieku średnim jest współwystępowanie tendencji progresywnych i regresywnych oraz specjalizacja i indywidualizacja inteligencji mająca związek z dominującym typem aktywności, zawodem i zainteresowaniami.