109214

Rozkład ciężaru dowodu

—    znaczenia zwrotu „rozkład ciężaru dowodu":

*    znaczenie formalne (procesowe) —* wskazuje podmioty, które powinny przejawiać inicjatywę w zbieraniu dowodów i wykazywaniu twierdzeń (głównie strony, ale sąd może dopuścić dowód niewskazany przez strony);

*    znaczenie materialnoprawne —* określa kto ponosi ujemne konsekwencje tego, że istnienie doniosłego dla rozstrzygnięcia sprawy faktu me zostało w toku postępowania sądowego udowodnione, bez względu na to, z czyjej iruqatywy dowód mógł być lub był prowadzony,

—    art. 6 kc —* ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne;

IŁ Dommęiiiama

—    służą ułatwieniu prowadzenia dowodów, gdyż pozwalają na pośrednie ich ustalanie (tzw. dowody pośrednie);

Domniemania faktyczneart. 231 kpc {praesumptio facti)

—    sąd może uznać za ustalone istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty na podstawie wniosku wyprowadzonego z innych faktów', ustalonych według zwykłych reguł dowodowych;

*    wnioskowanie oparte na wiedzy sądu, doświadczeniu społecznym —♦ to me wnioskowanie w ścisłym tego słowa znaczeniu;

Domniemania prawne (praesumptio iuris)

—    DOMNIEMANIE PRAWNE wyznaczone jest normą prawną, która każe w swoisty sposób wiązać ze sobą dwie klasy faktów: pods_tą>vę_doiii_iueinaiu_ą zMaflllaanjiflmfligmflflia (faktem domniemywanym);

—    domniemania prawne można podzielić na:

*    domniemania co do faktu —* gdy wmoskiem/przesłanką domniemania jest zjawisko pizebiegające w przyrodzie (np. art 9 kc);

*    domniemania co do prawa —* gdy wnioskiem/pizesłanką domniemania jest prawo lub stosunek prawny (np. art 197,341 kc);

—* podział ten nie ma znaczenia prawnego;

—    DOPUSZCZALNOŚĆ PRZECIWDOWODU —* art. 234 kpc — domniemania ustanowione przez prawo mogą być obalone ilekroć ustawa tego nie wyłącza;

*    dot. to wniosku domniemania, a nie przesłanki domniemania, przeciwko której zawsze może być prowadzony przeawdowód;

—    domniemania prawcie można podzielić na:

*    domniemania prawne zwykłe (wzruszalne, praesumptio iuris tantum) —* dopuszczalne jest bez ograniczeń prowadzenie przeciw dowodu;

*    domniemania prawne kw'alifikow'ane —* gdy szczególne normy prawne przewidują różnego rodzaju ograniczenia dopuszczalności dowodu przeciwnego (np. art 62 § 3, art 63-71 kro).

—    domniemania niewzruszalne (niezbite, praesumptio iuris ac de iure, praesumptio iirefregabilis) —* gdy przepisy zakazują w określonych sytuaqach prowadzenia jakiegokolwiek dowodu przeciwnego (np. art 31 5 ust o ks. wiecz. i lup.) —* tradycyjnie uważane za domniemania prawne, ale obecnie niektórzy autorzy uważają że są to szczgólnego rodzaju domniemania określające wiążącą moc orzeczeń;

—    domniemania wprowadzają wyjątki od zasady w art. 6 kc —* ale niektórzy autorzy uważają, że z punktu widzenia matenalnoprawnego domniemania nic zmieniają tej reguły, ale tylko ułatwiają ustalenie doniosłego dla sprawy faktu, gdyż nadal negatywnie konsekwencje ponosi ten, kto wywodzi z faktu skutki prawne;

—    podobna funkcja — zwroty zawierające zastrzeżenie „chyba że” —* zwykle mteipretuje się je jako pizeizuceme dowodu na mną stronę, ale ich sens wg niektórych można tłumaczyć jako domniemania prawne wyrażone inną formułą językową;

*    np. art 431 „Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy” = ,Jeżeli zwierzę wyrządziło szkodę, domniemywa się, że winę w nadzorze ponosi ten, kto je chowa lub się mm posługuje”

służą one realizacji cennych w'artości, jak ochrona dziecka, spójność rodziny, bezpieczeństwo