56911

V. Rozkład ciężaru dowodu

Rozkład ciężaru dowodu:

-    szkodę, fakt niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania oraz związek przyczynowy dowodzi wierzyciel

-    istnieje domniemanie, iż niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania powstało na skutek okoliczności za które dłużnik odpowiedzialność ponosi (wina/ryzyko)

Niemożliwość świadczenia

Skutki prawne wynikające z niemożliwości świadczenia nie są jednakowa, należy wyróżnić dwie sytuacje:

1)    niemożliwość świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność (obowiązek świadczenia przemienia się wówczas w obowiązek naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania dodatni interes umówmy, istnieje też obowiązek zwrotu surogatów świadczenia

a)    W zobowiązaniach wzajemnych strona upraw^fniona może:

i)    żądać naprawienia szkody i wydania surogatów

ii)    odstąpić od umowy (obowiązany jest zwrócić wrszystko co otrzymała od drugiej osoby, jest zw^rolniony z obowiązku wykonania swojego świadczenia)

b)    Na dłużniku zaw^sze ciąży dowód, że niemożliwość nie wynika z okoliczności, za które odpowiada

2)    niemożliwość świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności; zobowiązanie wygasa, zagadnienie surogatów' (w razie zbycia, utraty lub uszkodzenia rzeczy oznaczonej co do tożsamości, które spowodow’aly niemożliwość świadczenia, dłużnik jest obowiązany wydać wierzycielowi wszystko, co uzyskał w zamian za tę rzecz albo jako naprawienie szkody)

Niemożliwość może być częściowa i wówczas zobowiązanie wygasa częściowo. Osobne zasady dotyczą zobowiązań wzajemnych. Tamże wygasa obowiązek świadczenia w^jemnego, a jeśli strona je otrzymała to maje zwrócić na podstawie przepisów o bezpodstawnym wrzbogaceniu. Jeśli świadczenie stało się niemożliwe częściowo, druga strona może wyjątkow^ro odstąpić od umowy (gdyby wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwość zobowiązania albo ze względu na zamierzony cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.

Odszkodowanie umowne, kara umowna

Zgodnie z zasadą swobody umów można ustalać zakres i sposób naprawienia szkody w^r przypadkach niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika. Służy temu zastrzeżenie umowne o tzw. odszkodowaniu umownym. W doktrynie jest także używana nazw^ła kara umowna.

Karę umowną można zastrzec tylko w odniesieniu do wykonania zobowiązania niepieniężnego, wyraża się ona w obowiązku zapłaty określonej sumy pieniężnej.

Można zastrzec karę umowną dla dwóch sytuacji typowych:

a)    na wypadek niewykonania

b)    na wypadek nienależytego wykonania

ad a) wierzyciel może dochodzić albo wykonania zobowiązania zgodnie z jego treścią, albo zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej

ad b) wierzyciel może dochodzić wykonania, a ponadto sumy pieniężnej zastrzeżonej w umowie;

Dłużnik nie może nigdy bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary' umownej. W braku odmiennych postanowień należy rozumieć, że ma ona zastąpić odszkodow’anie.