110827

6 Mariusz ŻULAWN1K

terminy, w przypadku żeglarstwa słowiańskiego są równoważne. Pracę swoją oparłem przede wszystkim na dziele Hclmolda¹, proboszcza z Brzozowa w Wagrii. Hclmolda Kronika Słowian to źródło przedstawiające podbój i chrystianizację ziem Słowian Zachodnich począwszy od czasów karolińskich, aż do 1171 roku. Jest to bardzo dobre źródło do dziejów ziem m.in. Wągrów, Obodrzytów, Rugijczyków, a także ludów sąsiadujących z nimi. Kolejnym bardzo ważnym źródłem są Saxonis Grammatici Gęsta Danorum, duńskiego kronikarza Saxo Grammaticusa^{2 3}. Najważniejsza dla nas księga XIV, która przedstawia dzieje wypraw duńskich na Słowian, napisana została w 1185 roku. Niestety dzieło to nie zostało przetłumaczone na język polski. Fragmenty przekładów Saxo Grammaticusa, dotyczące walk Duńczyków ze Słowianami, znajdują się w pracy Krystyny Pieradzkiej pt: Walki Słowian na Bałtyku w X-XII wieku*. Tłumaczenia dokonano na podstawie dzieła zredagowanego i wydanego w 1886 roku. Dla zachowania spójności pracy posłużyłem się właśnie tym XIX wiecznym wydaniem. W książce Krystyny Pieradzkiej znajduje się ponadto tłumaczenie źródła opisującego wielką wyprawę na Konungahclę⁴. Skorzystałem także z dzieła biskupa merseburskiego Thietmara (Kronika Thietmara)⁵ oraz z pracy Adama Bamberskiego⁶. Autor, w IV księdze, dosyć dokładnie opisuje południowe wyspy Skandynawii oraz południowe wybrzeża Bałtyku. Natomiast u F.bbo⁷ możemy znaleźć mnóstwo opisów dotyczących grup społecznych i sytuacji politycznych w jakich znajdowały się poszczególne miasta pomorskie. Historyka zajmującego się dziejami Słowian Zachodnich uderza brak źródeł słowiańskich. Wyżej wymienieni kronikarze w większości mieli wrogi stosunek do Słowian (np. Helmold), co może ujemnie odbijać się na bezstronności danego przekazu.

1

Hclmolda Kronika Słowian, tłum. J. Matuszewski, wstęp J Strzelczyk, Warszawa 1974.

2

^ Saxonis Grammatici Gęsta Danorum. wyd. A. Holder, Strassburg 1886; nowsze wydanie: Saxonis Gęsta Danorum, wyd. J. Olrik i H. Raeder, Hauniae 1931.

3

   K. Pieradzka, Walki Słowian na Bałtyku w X-XIl wieku. Warszawa 1953.

4

   Ex Snomonis Historia regnum Norvagensium dicta Heimskringla. Monumentu Germaniae Historica, Scriptores XXIX, s. 345 i nast., za K. Pieradzka, dz. cyt, s. 107-110.

5

   Kronika Thietmara, tłum., wstęp M. Z. Jedlicki, Poznań 1953.

6

   Adami Bremensis Gęsta Hammaburgensis ecclesiae pontificum, wyd. G. H. Pertz., Hannoverae 1876.

7

   Ebbo, Żywot Iw. Ottona biskupa bamberskiego. wstęp K. Liman, Warszawa 1969.