111094

1) zwierzchnictwo ten tonalne w aspekcie pozytywnym - podporządkowanie władzy państwowej wszystkiego, co się na teiytoriiun danego państwa znajduje i w jego obrębie zachodzi Obejmuje także bogactwo naturalne kraju, którymi można swobodnie gospodarować

2) zwierzchnictwo personalne- konsekwencja obywatelstwa i przynależności państwowej W zakresie praw osobistych jednostka podlega prawu swojego kraju. Zwierzchnictwo terytorialne jest silniejsze od personalnego.

Państwo określa w swym ustawodawstwie wewnętrznym: sposoby nabycia i utraty obywatelstwa, ustala status prawny swego terytorium i poszczególnych jego części, przeprowadza podział administracyjny kraju. Określa granice oraz zapewnia ich ocluonę. Dzieli kompetencje między organy centralne i lokalne. Może prowadzić działalność gospodarczą.

3) zwierzchnictwo terytorialne w aspekcie negatywnym - państwo może wyłączyć działanie jakiejkolwiek obcej wiadzy na swym teiytorium, monopol przymusu i jurysdykcji, monopol organizacji shiżb publicznych, terytorium państwa jest "nieprzenikliwe" - na jednym terytorium może działać (istnieć) tylko jedno państw-o.

Obowiązki wynikające ze zwierzchnictwa terytorialnego:

^ obowiązki wynikające ze zwierzchnictwa terytorialnego:

a.    zakaz wyrządzania szkód innym państwom i obowiązek zapobiegania w obrębie swojego teiytoriiun przestępstwom przeciwko pokojowi i propagandzie wojauicj: norma zabraniająca państwu używania terytorium w sposób sprzeczny z prawem międzynarodowym w celu wyrządzenia szkody innym krajom

b.    zasada dohrosąsiedztwa - niedopuszczanie do prowadzenia na swym terytorium działalności zabronionej przez prawo międzynarodowe, zakaz zmiany spływu jakiejś rzeki, jeśli np. jest rzeką graniczna, zakaz budowania zapór bez zgody sąsiada powodujących np. zalanie znacznych obszarów jego terytorium, zakaz zanieczyszczania środowiska wodnego, gleby i atmosfery, jeśli powoduje to ujcnuic skutki w państwie sąsiednim.

1.    dcmilitaryzacja - zgodnie z umową międzynarodowy nakłada na państwo obowiązek zlikwidowania oraz zakaz budowy i utrzymywania w przyszłości urządzał i obiektów' wojskowych na określonej części jego teiytoriiun. a także zakaz utrzymywania tam sił zbrojnych - może być całkowita lub częściowa, np. obszarów- nadgranicznych

2.    neutralizacja - umowne wyłączenie możliwości prowadzaiia działań wojennych na danym terytorium oraz nakaz powstrzymania się od wykorzystania go w charakterze bazy do prow-adzaiia takich działań (min. Cieśnina Magellana. Kanał Sucski. Kanał Panamski - międzynarodowe drogi wodne)

3.    bazy wojskowe -trzy cechy charakterystyczne: władza terytorialna na tcraiie bazy. prawo łączności z bazą przez taytoria przylegające oraz pobyt na terenie bazy i wokół niej obcych sił zbrojnych. W zamian za określone korzyści państwo uzyskuje beztenninowo lub na okres 10-99 lat prawo okupowania, używania, kontrolowania i nadzorowania pewnych obszarów oraz wykonują na nich szerokie prawa i władzę w celach wojskowych. Personel baz, wojskowy i cywilny uzyskuje także immunitety i przywileje poza obszarem bazy.

4.    dzierżawa - udzielane czasowej zgody przez suwerena terytoriabiego na wykorzystanie części jego teiytorium przez iiuie państwo w- warunkach określonych w zawartej umowie dwustronnej, dopuszczalna, jeżeli ma równoprawny charakta. nie prowadzi do wyłączana zwierzchnictwa terytorialnego i nie jest utrzymywana wbrew woli suwerena.

I. pierwotne - rozciągnięcie zwierzchnictwa na teiytoriiun niebędące wcześniej częścią innego podmiotu:

a) efektywna okupacja (zawłaszczenie) - rzeczywista i faktyczna okupacja dająca tytuł suwerenny, której przedmiotan może być tylko terra nuliius - nie podlegało nigdy władzy państwowej lub zostało ono porzucone (np nowo powstała wyspa). Wyłączna i efektywna władza danego państwa, efektywność wykonywania kompetaicji zależna jest od: i. charakteru okupowanego terytorium