111355

przez parlament szkocki nie są zbyt szczególne, to co najważniejsze jest regulowane w Londynie (np. rybołówstwo, ochrona środowiska, edukacja itp.).

Władza wykonawcza w Szkocji to egzekutywa szkocka - organ kolegialny o charakterze rządowym, na jego czele stoi pierwszy minister (first minister). Jest on mianowany przez monarchę na podstawie wyborów do parlamentu szkockiego; obowiązuje ni mechanizm odpowiedzialności politycznej. Na wniosek pierwszego ministra monarcha mianuje ministrów, monarcha wyraża zgodę na skład zaproponowany przez pierwszego ministra. Istnieje wymóg, aby członkami egzekutywy szkockiej byli członkowie parlamentu szkockiego (dymisjonuje ich pierwszy minister, bez udziału monarchy). Mianowanie pierwszego ministra - w rzeczywistości decyzja należy do premiera, ale istnieje możliwość wotum nieufności wobec kandydata mianowanego przez premiera.

Gdy ustawodawstwo szkockie jest niezgodne z ustawodawstwem brytyjskim zostaje odmówiona sankcja monarsza, która warunkuje wejście w życie danej irstawy. The Scotland Act (ustawa o Szkocji) formułuje zasadę porozumienia - zarówno parlament, jak i egzekutywa szkocka działają w porozumieniu z odpowiednimi organami londyńskimi dla uniknięcia rozbieżności lub niezgodności.

Irlandia Północna - w 1998 r. została przyjęta ustawa o Irlandii Północnej. Irlandia straciła samodzielność w 1800 r. Tutaj ustawa nie wprowadziła tak daleko posuniętej samodzielności. Organ przedstawicielski to Zgromadzenie Północnoiriandzkie - tworzy prawo w zakresie materii zarezerwowanej właśnie dla tego organu. W ustawie są wypisane materie, które są wyłączone z ustawodawstwa północnoirlandzkiego. Materie zarezerwowane dla Zgromadzenia Północnoirlandzkiego może zmienić brytyjska władza wykonawcza, a nie parlament Materie przekazane to dziedziny, które były przedmiotem regulacji parlamentu brytyjskiego, ale zostały przekazane na rzecz ustawodawstwa północnoirlandz kiego.

Zaraz po wyborach do Zgromadzenia określa się. kto będzie należał do frakcji unionistów, a kto do narodowców. Taka deklaracja ma niezwykle istotny charakter i ma swoje konsekwencje. Najważniejsze kwestie, nad którymi Zgromadzenie Północnoiriandzkie ma prawo głosować, są rozstrzygane w transwspólnotowym głosowaniu - chodzi o to. aby jedna frakcja nie mogła zmajoryzować drugiej, aby pewne decyzje nie mogły być podejmowane dlatego, że np. unioniści, których jest więcej, mieli trwałą większość. Dla rozstrzygnięcia kwestii podstawowych (jak np. powołanie egzekutywy, budżet) jest wymóg uzyskania odpowiedniej większości w każdej z tych frakcji. Frakcja probtytyjska i proirlandzka to trwały podział deputowanych na dwie grupy, co odpowiada realiom politycznym.

Szczególny tryb ustawodawczy - zanim dana ustawa wejdzie pod obrady Zgromadzenia musi zostać zaopiniowana przez forum obywatelskie o charakterze pozarządowym, które me odzwierciedlać zróżnicowane poglądy społeczności północnoiriandzkiej. Jest brana pod uwagę opinia Północnoirlandzkiego Komitetu d.s. Praw Człowieka.

2