113840

Funkcję wychowawczą spełniają wszystkie gałęzie prawa, z prawem karnym na czele. Doktryny poszczególnych gałęzi prawa, inaczej niż ogólna teoria prawa, przyjmują, że wychowawcza funkcja prawa polega na kształtowaniu pozytywnych postaw jednostek i całych grup społecznych. W przypadku prawa pracy chodzi o pozytywne postawy pracowników w związku z wykonywaniem pracy, właściwy stosunek pracodawców do pracowników oraz wpływanie na stosunek do pracy i do ludzi pracy reszty społeczności, niezaangażowanej w stosunki pracy. Zakłada się, że z jednej strony prawo pracy powinno stwarzać motywacje do dobrej pracy, z drugiej skłaniać do równego i sprawiedliwego traktowania pracowników i uczyć szacunku dla ludzi rzetelnie pracujących, niezależnie od tego, jaką pracę wykonują. Środkami, które stosuje się w celu wychowywania przez prawo pracy, są w szczególności:

- w stosunku do pracowników: sprawiedliwe wartościowanie i wynagradzanie pracy oraz kary i nagrody,

w stosunku do pracodawców: zasady prawa pracy, zakazujące dyskryminacji pracowników i nakazujące szanowanie ich godności i innych dóbr osobistych, a także kary za naruszanie praw pracowniczych.

Zdaniem niektórych przedstawicieli nauki, prawo pracy - jako instrument polityki społecznej-pełni funkcję rozdzielczą, przyczyniając się do podziału funduszów przeznaczonych na płace, ubezpieczenia społeczne i świadczenia socjalne, a także do sprawiedliwego uczestnictwa ludzi pracy w zaspokajaniu potrzeb wyższego rzędu (potrzeby uznania, samodzielności, przejawiania inicjatywy), odczuwanych przez pracowników, którzy odnajdują w pracy zawodowej sens swego życia.

W warunkach bezrobocia prawo pracy powinno spełniać funkcję rozdzielczą w stosunku do tak deficytowego dobra, jakim są miejsca pracy. Ograniczony zasób pracy powinien być sprawiedliwie dzielony między ubiegających się o zatrudnienie, a jednym z ważniejszych instrumentów powinno być prawo pracy, np. przepisy o czasie pracy, które mogą generować dodatkowe miejsca pracy (ograniczanie liczby nadgodzin wymusza zatrudnianie dodatkowych pracowników).