114328

Sokrates:

■    krytyka demokracji

Kiytykował demokrację, ponieważ wybór rządzących jest rezultatem bądź ślepego trafu, bądź schlebiania tłumowi. Wg Sokratesa państwem powinni rządzić najlepsi pod względem intelektualno - moralnym a instytucja wyborów nie gwarantuje tego, lecz sprawia, że rządy sprawują ludzie przeciętni. Wskazywał, że sternika się nie wybiera, a rządzenie państwem jest rzeczą trudniejszą niż sterowanie statkiem. Krytyka ta jednocześnie szła w parze z namawianiem do przestrzegania prawa pozytywnego.

■    stosunek do prawa stanowionego

Być obywatelem w państwie - to znaczy godzić się na przestrzeganie obowiązującego porządku prawnego. Obywatele niezadowoleni z prawa powinni osiedlić się w innym państwie.

Sokrates oskarżony przez Anytosa, Melitosa i Lykona, o to że „nie uznaje bogów, których uznaje państwo” był sądzony za swoje poglądy przed sądem „heliaia”. Sokrates zajął w procesie postawę samobójczą - starał się zrazić do siebie wszystkich sędziów. Został skazany na śmierć. Swoją postawą pokazał całym Atenom, że nie odejdzie od swoich poglądów i pozostanie im wierny, mimo że doprowadzą one do jego śmierci. Całkowite podporządkowanie się prawu pozytywnemu było dla Sokratesa podstawowym obowiązkiem obywatela.

Sokrates krytykował poglądy sofistów głoszące, że prawo jest rezultatem przewagi silnych nad słabymi. Sokrates wskazywał, że prawo jest zgodne ze sprawiedliwością. Naruszanie porządku prawnego podważa trwałość związku społecznego. Posłuszeństwo wobec prawa powinno być świadome i dobrowolne. Prawo nie powinno być narzucane przez rządzących Prawo pozytywne to normy powszechne i zewnętrzne (rozumiał też prawo jako głos wewnętrzny - norma negatywna, indywidualna)

■    cnota wg. Sokratesa

Wiedza, której poszukiwał Sokrates to wiedza etyczna - jej posiadanie utożsamiał z doskonałością ( CNOTĄ - gr. Arete ) oraz z dobrem. Ten pogląd dał podstawy do sformułowania INTELEKTUALIZMU ETYCZNEGO - poglądu, według którego z prawdziwej i dogłębnej wiedzy na temat wartości wynika wola ich realizowania. Kryterium posiadania wiedzy jest zgodny z nią (wiedzą) czyn. Ten kto wie, czym jest sprawiedliwość, będzie postępował zgodnie z jej treścią, zaś ten kto „wie” i działa wbrew poznanym wartościom - nie zna ich „naprawdę”. Złem dla Sokratesa była nieznajomość zasad ogólnych, a dobrem kultywowanie i doskonalenie rozumu. Wszelkie zachowania, aby uzyskać wartość moralną, muszą wypływać ze świadomości wartości, dobra nie można czynić