anna paszkowska rogacz strona 13

1. Porcdnicw/c zawodowe poradnictwo kariery zawodowej

demokratyczna, ponieważ podkreśla wagę dwóch aspektów rozwoju człowieka:

1.    uznaje, że każda jednostka ma prawo do kształtowania własnej przyszłości;

2.    zakłada, iż społeczeństwo powinno zadbać o zapewnienie jednostce wyboru zawodowego zgodnego z jej zainteresowaniami.

Z drugiej strony funkcją osoby prowadzącej orientację zawodową na potrzeby młodzieży i dorosłych nie jest proste uzyskiwanie kompromisu między wymaganiami jednostki a społeczeństwa, a raczej pokazanie jednostce rfiożliwości, jakie stwarza jej społeczeństwo, by mogła wybrać spośród nich te, które zaspokoją jej potrzeby i aspiracje.

Istotne jest, że funkcje orientacji zawodowej spełniane są zarówno przez osoby niosące profesjonalną pomoc, jak i przypisywane są działaniom instytucjonalnym.

Natomiast definicja poradnictwa zawodowego ma wyraźnie charakter relacyjny. W swojej bardziej rozbudowanej formie mówi

0    nim jako o trwającej w czasie relacji miedzy doradcą a klientem. Związek ten ma ułatwić klientowi poznanie własnych myśli, uczuć

1    zachowań, osiągnięcie zrozumienia siebie, odkrycie i spożytkowanie swoich mocnych stron, tak by mógł on działać efektywnie i podejmować właściwe "decyzje zawodowe.

Najbardziej syntetycznie naturę poradnictwa zawodowego pojmuje Charles H. Patterson (Hurley, Steeenson, 1994). Inspirując się komponentami teorii psychologicznych (cech i czynników, rozwoju, teorii Carla Rogersa), ustalił następujące cechy charakteryzujące istotę poradnictwa:

1.    poradnictwo wynika z potrzeb klienta, który sam aktywnie poszukuje pomocy;

2.    celem poradnictwa jest zapewnienie klientowi prawa do wolnego wyboru i autonomii działań;

3.    jak w każdej relacji, tak i w relacji doradczej występują ograniczenia wynikające z celów poradnictwa oraz teorii i wartości reprezentowanych przez doradcę;

4.    podstawową, choć nie jedyną formą pracy doradcy, ułatwiającą zmiany w zachowaniu klienta jest rozmowa;

5.    jedną z umiejętności pracy doradcy jest umiejętność słuchania;

6.    ważną cechą doradcy jest postawa rozumiejąca wobec problemów klienta;

/, 7. poradnictwo odbywa się w atmosferze prywatności i zaufania. Charles II. Pattcrson zauważył także, że użytecznym uzupełnieniem definicji zjawiska, jakem jest poradnictwo zawodowe, może stać się tzw. definicja poprzez wyłączenie, a inaczej określenie, czym doradztwo na pewno nie jest, a zatem:

3 nie jest informowaniem, choć często posługuje się informacją;

0 nie jest dawaniem rad, sugestii i poleceń, choć dawanie rad czasem bywa mylone z poradnictwem; as nie jest kształtowaniem postaw, wierzeń i zachowań poprzez przekonywanie i kierowanie, nawet jeśli te sposoby byłyby wyjątkowo niedyrektywne i subtelne;

Si nie polega na psychologicznym wywieraniu wpływu na zachowanie klienta poprzez strofowanie, ostrzeganie, grożenie i przymuszanie {poradnictwo nie polega na dyscyplinowaniu);

^:. nie polega na selekcji i ocenie jednostek ze względu na wymagania zawodowe (poradnictwo nie jest działalnością rekrutacyjną);

•i nie jest synonimem rozmowy, choć rozmowa jest jego ważną częścią.

Najbardziej syntetyczną definicję poradnictwa kariery zawodowej znajdziemy w pracy Duane Brown i Lindy Brooks (1990, s. 5). Według tych autorek: „Poradnictwo zawodowe jest procesem interpersonalnym, którego celem jest towarzyszenie jednostce w sytuacji rozwoju kariery". Rozwój kariery zawodowej jest tu rozumiany jako proces wyboru i przystosowania do zawodu. Trwa całe życie i pozostaje w interakcji z innymi rolami człowieka. Do najbardziej typowych problemów związanych z rozwojem kariery zawodowej zaliczyć można problemy decyzyjne, stres, przystosowanie do pracy, brak integracji ról życiowych - pracownika, rodzica, współmałżonka, przyjaciela, obywatela.

Pojęcie kariery w języku potocznym oznacza zdobywanie coraz wyższej pozycji zawodowej, naukowej, wojskowej albo przebieg pracy zawodowej, spis kolejno osiąganych stanowisk wdanym zawodzie

13