114530

1. Ustrój polityczny Wielkiej Brytanii

Państwo unitarne - 47 hrabstw i miasto wydzielone (Londyn), 2 obszary autonomiczne: Wyspy NormanrbJoe i Wyspa Man. Ustrój: Wielka Brytania jest monardiią konstytucyjną. Na konstytucję składają się: prawo stanowione, prawo precedensowe, konwenanse konstytucyjne, dzieła, traktaty 1 podręczniki prawnicze. Głową Korony jest monarcha (obecnie królowa Elżbieta n 7. dynastii Windsor), jest on głową państwa, głową Wspólnoty Narodów, głowii Kościoła Anglikańskiego i Prezbitciiańsklego (w Szkocji), jedną z izb parlamentu. Uprawnienia monarchy: dowództwo armii, zwoływanie, odraczanie i rozwiązywanie parlamentu, weto wobec ustaw (niestosowane od początku XVIII w.), promulgacja ustaw, prawo łaski, mianowanie ministrów', sędziów, lordów, biskupów anglikańskich, prowadzenie spraw zagranicznych, mianowanie premiera (który wcześniej wygrał wybory). Są to uprawnienia tytularne, gdyż wymagają aprobaty I rady ministrów, król nie ponosi odpowiedzialności za działalność polityczną (a także odpowiedzialności konstytucyjnej). Oprócz monarchy władza ustawodawcza należy również do Izby Lordów (skład wyłaniany na zasadach dziedziczenia i mianowania); lordowie dziedziczni (ok. 800), lordowie duchowni (26), lordowie prawa (21), lordowie dożywotni (337 - tytuł nie jest dziedziczony), w roku 1993 -1177 lordów; obradom Izby przewodniczy lord kanclerz, mianowany przez króla na wniosek premiera, który jest członkiem gabinetu, kworum wynosi 3 osoby; Izba ma kompetencje ustawodawcze (wero zawieszające wobec ustaw Izby Gmin) i sądownicze - rola Sądu Apelacyjnego w sprawach cywilnych i karnych. Najważniejszym w praktyce elementem władzy ustawodawczej jest Izba Gmin (659 członków, kadencja nie dłuższa niż 5 lat). Obradom Izby przewodniczy spiker, ważną rolę w działalności Izby odgrywają Komisje. Władza wykonawcza należy do rządu, na którego czele stoi premier (obecnie jest nim Tony Blair, lider Partii Pracy). Posiada on szerokie uprawnienia konstytucyjne: jest szefem partii rządzącej, prawo patronażu, prawo mianowania na najwyższe stanowiska państwowe i kościelne, przypadające królowi, realizowane jest za wiedzą, zgodą na wniosek premiera; przedstawia on królowi wniosek o rozwiązanie parlamentu i rozpisanie wyborów. Istotną rolę odgrywa tzw. gabinet cieni, tworzy go opozycja parlamentarna, aby w wypadku wygranych wyborów móc sprawnie dokonać obsady stanowisk rządowych.