114954

ksiądz na uświadamianie nardowe chłopów. Wokół nich skupiali się pierwsi działacze ludowi pochodzenia chłopskiego: Jakub Bojko ( autor broszury Dwie Dusze w której ukazywał jak walczy ze sobą dusza pańszczyźniana z nową , świadomą obywatelską) i Jan Stapiński. Z inicjatywy tych działaczy powstało w 1895 W RZGSZOWiG

Stronnictwo Ludowe .Celem utworzenia partii było uzyskanie jej ogólnogalicyjskiego zasięgu. Program SL nie poruszał kwestii s

(reformy prawa wyborczego, większych swobód

ideologii. lAgraryzm zaczął być

i kształtującego się w

Ruch ludowy nie miał określonej całościowej doktryny formułowany dopiero w okresie 201ecia międzywojem

Galicji Stronnictwa zawierał

♦    dotyczące reformy prawa wyborczego, (czyli zniesienia systemu kurialnego i rozszerzenia swobód obywatelskich, oraz )

♦    ekonomiczne związane z rozstrzygnięciem sprawy serwitutów i tanich kredytów,

♦    żądano większej dostępności oświaty

W 1903 galicyjskie SL zmienia nazwę na PSL, a jego przywódcą zostaje | Stapińskj. w takiej postaci przetrwało do !! 1913 kiedy to nastąpił podział na PSL lewicę (13-24) z J.Stapińskiem i Psi piast (13-31)- Jakub Bojko, WincetyWitos.

Lewica charakteryzowała się radykalizmem np. reforma rolna bez odszkodowania (w przeciwieństwie do piasta)

Niezależnie od sporów i kłótni galicyjski ruch ludowy stworzył podstawy jednego z najważniejszych nurtów politycznych w niepodległej Polsce.

♦    Dokonał ogromnej pracy nad „uobywatelnieniem” chłopów

♦    Od początku legalny, uczestniczący w pracach parlamentarnych

X.

3 ty a ,

Ruch w Galicji bardzo się różnij od kształtującego się w ostrej walce z caratem RL | Królestwie Polskim. Iłlziałalnośc wśród chłopów zaczęła się od oświaty ; zapoczątkował ja Konrad Prószyński „Promyk" wydając specjalny kalendarz dla wsi a także J^oła Oświaty Ludowej (uv<l.ił w 1<^U>7⁽) Obrazkową naukę czytania i pisania) W 1905 pod kierunkiem inteligentów , chłopi utworzyli Polski

Związek Ludowy . który miał prowadzić prace oświatowa i spółdzielcza. Po jego rozwiązaniu przez władze w 1907, ruch ludowy skupił się wokół pisma „Zaranie”, stąd nazywano go zaraniarskim. Główna rolę odgrywali tam Irena Kosmowska i Tomasz Nocznicki. Ruch zaraniarski zaczął konkurować na wsi z endecją i odbierać jej zwolenników.