Krytyka własności prywatnej - Marks,
Krytyka optymistycznej wiary w postęp- Nietzschego, oddziałał na pedagogikę.
Ludwik XVI widząc książki Woltera i Rousseau powiedział Ci dwaj zniszczyli Francję
Diderot 1713-1784
Zabłąkany nocą w ogromnym lesie, mam tylko nikłe światełko, które pozwała mi iść naprzód. Podchodzi do mnie nieznajomy człowiek i powiada:
Przyjacielu, zgaś tę świeczkę, a łacniej znajdziesz drogę. Tym nieznajomym jest teolog.
Panowanie matematyków już skończone, zaczyma się panowanie przyrodoznawstwa ogłaszał Diderot w 1754 r.
Rousseau (1712- 1778)
D’Alambert 1717-1783 Condrcet (1743-1794)
Przestano pisać po łacinie, językiem naukowym stał się język francuski Filozofia stawia sobie cele praktyczne, wiedzę dla oświecenia umysłów. Pojawiają się filozofowie- publicyści, Wolter, filozof literat- Fontenelle. Rousseau.
Naturalizm, empiryzm, racjonalizm. Rozum nie jest źródłem wiedzy, ale jest jego miarą. Racjonalne powinno być życie jednostek i społeczeństwa . Racjonalizm XVIII łączył się z genetycznym empiryzmem.
Encyklopedyści : (stworzyć dzieło zawierające wiedzy swoich czasów Człowiek jest tworem boskim i ma żyć tak, jak nakazuje objawienie.
Człowiek jest istotą rozumna i powinien żyć tak jak rozum nakazuje.
Człowiek kieruje się me tylko własnym interesem ale również sympatią dla innych, nie tylko wyrachowaniem ale również entuzjazmem.
Następcy Woltera - encyklopedyści: Holbach, Rousseau, Diderot, d'Alambert, La Mettrie, Condillac, Helvetius.
Wierzyli w rozum, doświadczenie, postęp.
Filozofia stała się nauką o zasadach nauk
Hełvetius (1715-1771) - Naukową sztukę życia, na podstawach opartych na rozumie i doświadczeniu, nie ma żadnej pierwotnej natury ludzkiej. Tylko najwcześniejsze doświadczenie życia kształtuje człowieka. Obok występków rzeczywistych są pozorne, które nikomu nie szkodzą, występkami czyni je tylko przesąd.