- Egalitaryzm (równość) - przekonanie o równości wszystkich ludzi; równość związana z urodzeniem;
- Uniwersalizm liberalizmu - równość dotyczy wszystkich nie ważne urodzenie, kultura, wyznanie
- Relatywizm kulturowy
- Kult wolności - chodzi o wolność indywidualną, nietykalność osobista, wolność sumienia, słowa, zrzeszania się; postulat ograniczenia władzy państwowej w imię wolności jednostki
- Liberalizm lewicowy - wyrównywanie różnic ekonomicznych, dbanie o wykształcenie
- Wolność jest wartością samą w sobie
- Optymizm historiozoficzny i antropologiczny - człowiek z natury dobry; wiara w postęp, w możliwość rozwoju ludzkości
- Wiara w rozum i rządy prawa
- Trójpodział władzy
- Pluralizm
John Locke (1632-1704)
- Indywidualizm
- Naturalna solidarność do innych ludzi
- Nawet gdy nie m państwa, w stanie natury istnieje porządek, własność prywatna
- Prawo własności wynika z prawa naturalnego
- Prawo naturalne obowiązuje nawet, gdy nie ma państwa, jest ograniczeniem dla władz
- Prawo do rzeczy bierze się z włożonej pracy, bo w prawie naturalnym wszystko wspólne
- Uniwersalizm równości
- Działanie na rzecz dobra wspólnego
Umowa społeczna, by było państwo i społeczeństwo polityczne / obywatelskie
- Większość ustanawia władzę ustawodawczą (nadrzędna) i sądowniczą, a sądownicza wykonawczą
- Rządzi prawo, a nie ludzie
- Prawo do buntu wobec władzy, która jest tyrańska
- „list do tolerancji" (oddzielenie władzy świeckiej od duchownej)
- „Dwa traktaty o rządzie"
- Wyznanie sprawą indywidualną (tolerancja wobec wyznań)
Monteskiusz
- „o duchu praw" (1748) - im więcej władzy tym mniej wolności (i odwrotnie); trójpodział władz, które będą się równoważyły (rywalizowały między sobą)
- Obawa przed władzą absolutną
- Rywalizacja w kręgach władzy jest potrzebna; wynika z pluralizmu politycznego i ujawnia patologię władzy
Jan Jakub Rousseau (1712-1778)
- „Umowa społeczna" (1762)
- Odrzuca cywilizację (żył kilka lat poza społeczeństwem)
- Człowiek z natury dobry (w stanie natury nie wchodzi w konflikty z ludźmi)
- Podziały społeczne rodzą wojny
- Cywilizacja rodzi zło (pesymizm cywilizacyjny)
- „Emir - traktat o wychowaniu
- Najlepsza taka forma rządów, gdzie każdy człowiek posiada wolność
- Demokracja bezpośrednia (bez partii politycznych)
- Umowa społeczna - człowiek oddaje się woli prawodawcy
- „volante generale" - wyraz ludu, który przystąpił do umowy społ; na rzecz dobra wspólnego
- Paradoks - jednostka kierując się własną wolą, nie realizując powszechnej nie dąży do prawdziwej wolności (trzeba kierować się wolą powszechną)