124209

prowadzących do przebudowy struktury gospodarki światowej. Podłoże tej przebudowy stanowią przede wszystkim: następstwa wojen światowych i rewolucji w Rosji oraz rozpad systemu kolonialnego i emancypacja krajów zależnych, współzawodnictwo ekonomiczne, ideologiczne i militarne państw Zachodu z byłym blokiem socjalistycznym i upadek komunizmu w Europie: zmiany w układzie sił wewnętrznych poszczególnych gryp krajów i powstanie w ich obrębie nowych ośrodków dominujących: gwałtowne przyśpieszenie postępu technicznego oraz rozwój tych osiągnięć ekonomiczno organizacyjnych, które służą tworzeniu nowych rozwiązań technicznych i wdrażaniu ich do produkcji. W wyniku działania tych procesów możemy mówić o powstaniu po II wojnie światowej współczesnej gospodarki światowej. W porównaniu z okresem tradycyjnego międzynarodowego podziału pracy w gospodarce światowej nastąpiły zarówno zmiany ilościowe, jak i jakościowe.

4.    Ewolucja międzynarodowego podziału pracy w 2 połowie XX w.

Międzynarodowy podział pracy to zjawisko stanowiące szczególna formę ewolucji społecznego podziału pracy, dokonującego się miedzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarcza w obrębie różnych organizmów państwowych.Do XV w. Ni e było na m, P. p. w poszczególnych państwach produkowano na wew, [potrzeby. Międzynar. podział pracy zaczyna się kształtować w XVI w, i z czasem przybiera formę układu Północ- Południe. Pn w tym okresie jest b. Rozwninięta natomiast południe stanowią kolonie słabiej rozwinięte. Północ narzuca podział pracy Południu i exportuje technologię a południe exportuje kopaliny i prod żywnościowe Zaistniał gdy pojawiły się tzw. trwałe nadwyżki produkcyjne w jednych krajach i możliwości ich zbytu w innych. Stworzyło potrzebę rozwoju wymiany handlowej wykraczającej poza granice kraju. W klasycznej formie międzynarodowy podział pracy występował do I wojny światowej. Po II wojnie mówi się o powstaniu współczesnej gospodarki światowej. Nadal pozycja krajów najbardziej rozwiniętych jest bardzo silna (50% produkcji globalnej, w światowym eksporcie 70%, z tego 1/3 Anglia). Na przełomie lat 80-90 oprócz zaostrzenia się sprzeczności rozwojowych w gospodarce światową (kryzys energetyczny lat 70-tych. kryzys zadłużeniowy, ekologiczny, problem wyżywienia) można dodać do tego kryzys gospodarczy, polityczny i społeczny w krajach Europy środkowej i wschodnią. Krąe te próbuj ą włączyć się do międzynarodowej gospodarki rynkowej napotykając konkurencje nie tytko ze strony krajów wysoko uprzemysłowionych, ale także nowo uprzemysłowionych.

5.    Międzynarodowy obrót towarami

obrót towarami jest najstarszy a jego udział w MSG był dominujący, z czasem rola towaerów maląe W XVII i XVIII w. W MSG dominował obrót art. Rolno spożywczymi, exportuje się żywność wyroby rzemieślnicze. Aktualnie w obrocie tow. w skali światowej dominują art. przetworzone. Jeżeli za 100 % przyjmiemy globalny obrót towarami to 74% stanowi obrót towarami przetworzonymi (wśród nich 38% obrót maszynami i środkami transportu) natomiast udział prod. Rolnych wynosi 12%, a obrót kopalinami 12%(jest to nowe zjawisko)Nowym elementem w zakresie obrotu towarami jest to Ze towary sprzedaje się tylko u siebie, aż 72 % globalnego exportu i importu karjów UE odbywa się w ramach Unii

a)import towarów : Wszystkie kraje w mniejszym lub większym stopniu uzależnione są od importu. Stosunkowo nąbardziej oczywista i zrozumiała jest realizacja importu w związku z występowaniem trwałego lub przejściowego ze względu na nieopłacalność produkcji zastępującej import. Trwały brak określonych towarów nie może być nigdy usunięty i z tego względu występuje strukturalna potrzeba importu, nazywanego importem niezbędnym lub inaczą wyłącznym. Wyróżnia się także tzw. import niezbędny o charakterze krótkookresowym, Z importem niezbędnym sensu stricte mamy do czynienia wtedy, gdy w związku z ^A*'oddzialywaniem jakichś przyczyn o charakterze długookresowym, średniookresowym lub krótkookresowym dany krą nie dysponuje w ogóle określonymi towarami. Z importem niezbędnym sensu largo zaś wtedy, gdy w związku z oddziaływaniem takich przyczyn dany kraj dysponuje tymi towarami, ale w ilościach niedostatecznych w danym momencie w porównaniu z wielkością zapotrzebowania (tzw. efektywnego popytu): bjeksport towarów. Przyczyny: trwale lub przejściowe dysponowanie określonymi towarami, przy jednoczesnym nie dysponowaniu tymi towarami przez inne krąe. Trwałe lub przejściowe dysponowanie przez dany krą określonymi towarami, przy jednoczesnym nie dysponowaniu tymi towarami przez inne kraje, prowadzi niejako automatycznie do rozwoju handlu międzynarodowego. Oprócz dysponowania absolutnego i związanego z nim eksportu do innych krajów wyróżnia się dysonowanie względne, któremu też towarzyszy rozwój eksportu, i to głównie w okresach ożywienia koniunktury na rynkach zagranicznych czy też w okresach spadku produkcji na tych tynkach z przyczyn losowych.

6.    Pojęcie Terms of trade.

J est to relaąa zmian cen dóbr eksportowanych do zmian cen dóbr importowanych przez poszczególne kraje. Są to tzw. cenowe (nominalne)TOT. Analiza TOT ma na celu określenie jak z biegiem czasu zmienia się siła nabywcza towarów eksportowanych w stosunku do towarów importowanych przez poszczególne kraje lub grupy krajów. Generalnie rzecz biorąc TOT mierzy jak zmienią ą się proporqe wymiany, jako rezultą zmian w fizycznych rozmiarach eksportu i importu, a z drugiej strony jako rezultat zmian w cenach wymienionych dóbr. Jasno z tego wynika, Ze jeśli ceny dóbr eksportowanych rosną a jednocześnie malej ą ceny importu, to wskaźnik będzie zmieniał się korzystnie, tzn. że za ten sam eksport będzie można uzyskać większe ilości dóbr importowanych. Jeżeli ceny