45189

Bóg a świat; doktryna ściągnięcia i rozciągnięcia

Mikołaj bywał wielokrotnie oskarżany o panteizm w odniesieniu do swojej teorii stosunków zachodzących między Bogiem i światem. Stwierdza, że Bóg ogarnia wszystkie rzeczy, ale i jest źródłem ich wielorakości. Jednakże tłumaczy to następująco: Bóg zawiera wszystkie rzeczy, jako ich przyczyna, w swojej prostej istocie (aczkolwiek po złożeniu wszystkich rzeczy nie otrzymalibyśmy Boga). Jest natomiast we wszystkich rzeczach w sposób immanentny - wszystkie zależą od Niego. Świat jest .ściągnięciem' boskiego bytu, istotą bożą w stanie .ściągnięcia', a Bóg - duszą świata. Bóg jest maksymalny i konkretny, świat - konkretny i maksymalny (pewny gradualizm).

Świat jest wieczny (choć stworzony) i nieograniczony przestrzennie. Jako taki, stanowi obraz boskiej wieczności i może być nazwany .nieskończonym". Cztety są rodzaje bytów u Mikołaja - są nimi przejawy Boga we wszechświecie: Forma form, Byt bytów, Zasada oraz Istota Rzeczy.