Rady Europejskiej nie może sprawować "krajowej funkcji publicznej19 listopada 2009 r. na specjalnym spotkaniu Rada Europejska wybrała na to stanowisko Hermana Van Rompuya. uprzednio premiera rządu belgijskiego. Nowy urząd objął on 1 grudnia 2009 r., tj. w dniu wejścia w życie Traktatu z Lizbony.
Kompetencje Przewodniczącego Rady Europejskiej obejmują (art. 15 usi 6 TU El: przewodniczenie Radzie Europejskiej i prowadzenie jęj prac, zapewuieme przygotowania i ciągłości prac Rady
Europejskiej we współpracy z Przewodniczącym Komisji i na podstawie prac Rady do Spraw Ogólnych wspomaganie, .osiągania, spójności i. kouseiisu w Radzie. Europejskej.i przedstawianie Paiiameiiiowj Europejskiemu sprawozdania z każdego posiedzenia Rady Europejskiej. Przewodniczący Rady Eiimpejskiej-zapewmajeż "na swQim.p.ozioniie oraz w zakresie swojej właściwości" reprezentację Umi na zewnątrz w sprawach dotyczących Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, bez uszczeitku
dla uprawnień Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa.
Do Przewodniczącego Rady Europejskiej należy też zwołanie konwentu złożonego z przedstawicieli parlamentów narodowych, szefów państw lub iządów państw członkowskich. Parlamentu Europejskiego
i Komisji, gdy Rada Europejska opowie się za przeprowadzeniem zmian Traktatów.
W sytuacji, gdy Przewodniczący Rady Europejskiej nie może sprawować funkcji z powodu choroby, w przypadku jego śmierci lub w przypadku pozbawienia go mandatu, zastępuje go, w stosownym przypadku do czasu wyboru jego następcy, członek Rady Europejskiej reprezentujący państwo członkowskie. które sprawuje półroczną prezydencję Rady.
Z wyjątkiem Przewodniczącego, wybieranego na ustalony okres, Rada Europejska nie jest organem kadencyjnym. Jej skład zależy od tego. kto akntalnie zajmuje stanowisko szefa państwa lub rządu oraz Przewodniczącego Komisji. Nie jest to organ formalnie powoływany, nie ma też mechanizmu odwoływania członków Rady Europejskiej z wyjątkiem jej przewodniczącego. W przypadku przeszkody lub poważnego uchybienia Rada Europejska może pozbawić przewodniczącego mandatu zgodnie z tą samą procedurą, na podstawie której został wybrany.
1.3. Organizacja pracy
Zgodnie z TUE (art. 15 ust. 3Y Rada Europejska zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, a jeżeli "sytuacja tego wymaga", przewodniczący Rady może zwołać posiedzenie nadzwyczajne.
W przeszłości spotkania Rady Europejskiej odbywały się w jednym z miast państwa sprawującego prezydencję. W Ttaktacie z Nicei (w Deklaracji 22) wprowadzono zasadę, że od czasu, gdy w skład Unii wchodzi 18 członków, wszystkie spotkania Rady Europejskiej mają się odbywać w Brukseli. Ostamie formalne obrady Rady Europejskiej poza Brukselą miały miejsce w czerwcu 2003 r. w Salonikach. Od tamtej pory wszystkie formalne posiedzenia faktycznie odbywają się w Brukseli. TYaktat z Lizbony nie określa expressis verbis miejsca spotkań Rady Europejskiej, jednak jej regulamin potwierdza, że posiedzenia Rady Europejskiej odbywają się w Brukseli. Regulamin dodaje jednak, że w wyjątkowych okolicznościach przewodniczący Rady Europejskiej, za zgodą Rady do Spraw Ogólnych lub Komitent Stałych Przedstawicieli, stanowiących jednomyślnie, może wybrać inne miejsce na posiedzenie Rady Europejskiej.
Regulamin Rady Europejskiej przewiduje, że nie później niż rok przed rozpoczęciem danego półrocza i w ścisłej współpracy z państwem członkowskim, które będzie sprawowało prezydencję w danym półroczu. Przewodniczący Rady Europejskiej podaje do wiadomości przewidywane daty posiedzeń Rady Europejskiej w tym półroczu Rada do Spraw Ogólnych przygotowuje posiedzenia Rady Europejskiej i zapewnia ich ciągłość, w powiązaniu z przewodniczącym Rady Europejskiej i Komisją. Pizewodniczący ustanawia ścisłą współpracę i koordynację z prezydencją Rady i przewodniczącym Komisji, w szczególności poprzez regularne spotkania. Co najmniej cztery tygodnie przed każdym zwykłym posiedzeniem Rady Europejskiej jej przewodniczący, w ścisłej współpracy z członkiem Rady Europejskiej reprezentującym państwo członkowskie sprawujące półroczną prezydencję Rady oraz z Przewodniczącym Komisji, przedkłada Radzie do Spraw Ogólnych projekt porządku obrad z uwagami. Efekty uczestnictwa pozostałych składów Rady w pracach Rady Europejskiej są przekazywane Radzie do Spraw Ogólnych nie później niż na dwa tygodnie przed posiedzeniem Rady Europejskiej. Przewodniczący Rady Europejskiej opracowuje projekt wytycznych do konkluzji Rady Europejskiej i, w stosownych przypadkach, projekty konkluzji i projekty decyzji