46365

1. Samostanowienie Indów w prawie międzynarodowym

Samostanowienie narodów, prawo do swobodnego określania statusu politycznego, społecznego, gospodarczego oraz kulturowego a także prawo do utworzenia własnego państwa lub połączenia się z państwem już istniejącym. Prawo międzynarodowe uznaje prawo do samostanowiema narodu tylko i wyłącznie, jeżeli jest ono zgodne z obowiązującym prawem lokalnym (np. z konstytucją) uznanego państwa w którym ma się ustanowić. Przykładem jest uznanie za zgodne z prawem międzynarodowym samostanowieiue państw będących byłymi republikami Związku Radzieckiego, gdyż zezwalała na to konstytucja ZSRR.

Zasada samostanow ienia

1966 samostanowieiue pojawia się w Paktach Praw Obywatelskich i Politycznych (nadanie Narodom prawo do samostanowienia i decydowania o kierunkach własnego rozwoju oraz prawo do korzystania z własnych bogactw naturalnych; nakazuje także wzajemne poszanowame tych praw przez Państwa-Strony, zgodnie z postanowieniami KNZ).

-    formalnie uznana przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w Deklaracji Zasad Prawa Międzynarodowego; potwierdzona w traktatach regionalnych np. Afrykańska Karta Praw i Wolności Ludów

-    może wyrażać się w różnych formach, nie zawsze oznacza niepodległość (stworzenie własnego państwa), kiedy jednak stworzenie własnego państwa wchodzi w grę to może wiązać się z uzyskaniem niepodległości przez kolonię; może być związane z secesją terytorium od terytorium macierzystego

KNZ uznała zasadę samostanowienia jako cel (kryterium współpracy narodów), jednocześme zawarto rozwiązania prawne dot. regionów niesamodzielnych oraz stworzono międzynarodowy system powiernictwa (nowa wersja systemu mandatowego), którego zarządzaniem zajęła się rada Powiernicza.

Pojęcie ludu jako podiniom prawa do samostanowienia

Wg art. 1 Karty Narodów Zjednoczonych narody (ludy) mają prawo do samostanowiema. tym samym mogą być podmiotami prawa międzynarodowego niezależnie od tego czy dążą do tirworzenia państwa zasada ta ma co prawda walor ogólny, jednak w praktyce ONZ została ona ograniczona przede wszystkim do problemu likwidacji kolonializmu - np. w deklaracji w sprawie przyznania niepodległości krajom i narodom kolonialnym z 1960 roku jest mowa o tym. iż „wszystkie narody mająprawo do samostanowienia; na mocy tego prawa określają według własnej woli swój status polityczny i swobodnie rozwijają swe życie gospodarcze, społeczne i kulturalne”; w deklaracji jest również mowa o położeniu kresu kolonializmowi we wszystkich jego formach i przejawach; w podobny sposób o samostanowieniu wyraża się deklaracja zasad prawa międzynarodowego z 1970 roku;

PM uznaje prawo do samostanowienia narodu tylko i wyłącznie, jeżeli jest ono zgodne z obowiązującym prawem lokalnym (np. z konstytucją) uznanego państwa w którym ma się ustanowić. Samostanowienie narodów jest jedynym prawem człowieka o charakterze zbiorowym, traktowanym jako wanmek korzystania z innych praw człowieka. Przyjmuje się. że samostanowienie narodów może być realizowane tylko przez ludność zamieszkującą określony obszar i dominującą na nim.

Sposoby realizacji prawa do samostanowienia

Każde państwo ma obowiązek popierania poprzez wspólną i indywidualną akcję powszeclmego szanowania i przestrzegania praw człowieka oraz podstawowych wolności zgodnie z Kartą Powstanie suwerennego i mepodległego państwa, swobodne stowarzyszenie się lub zjednoczenie się z niezależnym państwem bądź wystąpienie w jakiejkolwiek innej politycznej postaci swobodnie określonej przez hid, stanowią sposoby realizacji prawa samostanowienia przez ten lud. Każde państwo ma obowiązek powstrzymania się przed jakąkolwiek działalnością przymusową, która pozbawia, wyżej wspomniane przy rozwijaniu niniejszej zasady, ludy ich prawa do samostanowiema. wolności i niezależności sposoby realizacji prawa do samostanow iema • metody pokojowe:

a) , plebiscyt

b) . referendum niepodległościowe

c) . wolne wybory

d) . secesja (pokojowa)

•metody niepokojowe (wyjątki od zakazu użycia siły sformułowanego w Karcie NZ): a), wojna narodowowyzwoleńcza