ZALEZNOSC SADÓW OD KONTEKSTU I EMOCJI
Sądy są uzależnione nie tylko od struktur wiedzy, ale także od bieżącego kontekstu, w którym są wydawane.
Wyrazistość
Obiekty wyraziste- stanowią figurę na tle innych, gdyż są bardziej intensywne, aktywne, nieoczekiwane albo odróżniające się od innych, wspólobecnych obiektów, w szczególności z powodu statusu solisty.
Przyciągają one więcej uwagi, więc są lepiej pamiętane i spostrzegane jako wywierające większy wpływ społeczny i bardziej przyczyniające się do osiąganych wyników. Osoby wyraziste spostrzegane są też w bardziej krańcowy sposób- jedyny kulturalny Rosjanin wśród Polaków będzie spostrzegany jako bardziej kulturalny niż wśród innych Rosjan. Wyrazistość decyduje o kategoryzacji spostrzeganego człowieka, a więc o tym przez pryzmat jakiej struktury wiedzy informacja na jego temat jest przetwarzana.
Wyrazistość wynikająca ze statusu solisty nasila spostrzeganie danej osoby jako typowego przedstawiciela
schematu - np. jedyna kobieta w otoczeniu mężczyzn jest widziana jako bardziej kobieca niż ta sama kobieta w otoczeniu innych kobiet, a jej zachowanie w większym stopniu zaczyna być interpretowane przez pryzmat stereotypu kobiecości.
Kontrast i asymilacją
Efekt asymilacji- przesunięcie oceny w kierunku informacji kontekstowej, tzn. dodatni kontekst podwyższa ocenę, albo ujemny obniżają.
Efekt kontrastu- odsunięcie oceny od informacji kontekstowej, tzn. dodatni kontekst obniża ocenę, a ujemny podwyższa ją.
War lulkiem koniecznym zarówno asymilacji, jak i kontrastu jest jakiś stopień wieloznaczności ocenianego obiektu. To, który efekt zadziała jest zależne od tego, czy informacja kontekstowa zostanie włączona w reprezentację (umysłowy obraz) ocenianego obiektu. Jeżeli różnica między kontekstem, a obiektem jest mała nastąpi włączenie i asymilacja, jeśli jest duża pojawi się kontr ast. Jeżeli obiekt oceniany jest kategoryzowany jako przynależący do tego samego rodzaju, co obiekty kontekstowe, to pojawia się asymilacja, a jeżeli obiekty te klasyfikowane są do kategorii odmiennych - kontrast.
Efekty asymilacji w ocenach są częstsze niż efekty kontrastu, ponieważ asymilacja jest procesem prostym, bez wysiłkowym, kontrast jest natomiast rezultatem aktywnego przeciwstawienia się wpływom kontekstu przez oceniający podmiot.
Wpływ stanów emocjonalnych na sady
- dobry nastrój ułatwia przychodzenie na myśl pozytywnych treści i podwyższa wiele ocen-autornatyczna aktywizacja treści zgodnych z nastrojem;
- zgodność pamięci z nastrojem - w dobrym nastroju łatwiej jest zapamiętać i przypomnieć sobie informację o charakterze dodatnim, niż ujemnym, zaś w złym nastroju odwrotnie;