49171

Znany japoński uczony Yonsji Masuda utrzymywał, że cywilizacja, którą zbudujemy w XXI wieku, nie będzie cywilizacją materialną symbolizowaną przez ogromne konstrukcje materialne, ale będzie faktycznie cywilizacją niewidoczną: cywilizacją informacyjną.

Samo wyrażenie społeczeństwo informacyjne pochodzi z Japonii (Johoka shakai). Jako pierwszy użył go w 1963 roku Tadao Umesamo w artykule na temat ewolucyjnej teorii społeczeństwa opartego na przemysłach informacyjnych. Został on następnie spopularyzowany przez futurologa Kenichi Koyamę (Introduction to Information Theory, 1968). Johoka shakai stało się przez następne lata przedmiotem analiz ekspertów rządowych i oficjalnym celem wielu ministerstw¹⁰.

Do Europy pojęcie społeczeństwa informacyjnego dotarło w 1978 roku. W latach osiemdziesiątych przyjęło się powszechnie także w Stanach Zjednoczonych.

Społeczeństwo informacyjne to społeczelistwo, które: wytwarza informacje, przechowuje informacje, przetwarza informacje, wykorzystuje informacje.

Informacje zawsze były ważne dla człowieka. Posługiwanie się informacją pozagenetyczną w sterowaniu własnym rozwojem stanowi o osobliwości gatunku Homo sapiens. Ludzie to prawdziwi informatożercy. Dopiero jednak we współczesnej gospodarce rynkowej stała się także towarem, który można kupić i sprzedać, a to dzięki rewolucji technologicznej. Inaczej mówiąc, społeczeństwo informacyjne zależy nie tylko od informacji, ta bowiem była obecna od zawsze, lecz także od środków jej gromadzenia, przetwarzania i przesyłania, które są środkami wartości produktów. Tym większa wartość produktu, im więcej w nim informacji.

Przesyłanie pilnych wiadomości było znane już imperiom starożytności. Mimo jednak systemu zmienników, dystans dwustu kilometrów można było przebyć przez co najmniej 5 do 7 godzin. Ta szybkość przesyłania ważnych informacji nie uległa zmianie przez dwa tysiąclecia.. Co jednak najważniejsze, szybkość ta służyła przede wszystkim władcom i wojskowym, a nie kupcom i społeczeństwu Przełomem w przekazywaniu wiadomości stał się 28 kwietnia 1850 roku, gdy to Juliusz Reuter pożyczył od brukselskiego piwowara stadko 44 gołębi i z ich przemocą uruchomił pocztę handlową między Brukselą a odległym o 200 km Achen. Transmisja listu zajęła dwie godziny. Sam J. Reuter sporo zarobił na swoim pomyśle, ale co ważniejsze wykazał, że szybkie przesyłanie informacji oraz przesyłanie jako specyficzna usługa mogą być towarem. Im szybciej przekazuje się informacje, im są one użyteczniejsze, tym większy może być zysk usługodawcy/producenta. W tym samy czasie pojawia się telegraf, który zrewolucjonizował przesyłanie informacji i zapoczątkował niesłychany rozwój technik telekomunikacyjnych.

Społeczeństwo informacyjne nie jest jednak społeczeństwem technik telekomunikacyjnych i komputerów (infrastruktury). W istocie chodzi o coś znacznie ważniejszego, niż sama powszedniość technologii satelitarnych, kablowych czy komputerowych^{1 2}. Chodzi o przeobrażenie wszystkich sfer życia społecznego w oparciu o rozwój sektora informacji i telekomunikacji, przygotow ujące now e społeczeństw o: johoka shakai. Przedstawimy teraz w formie syntetycznej zestawienie nazw zmiany społecznej w okresie po II wojnie światowej. 1950 - Samotny tłum, człowiek posthistoryczny; 1953/56 - Rewolucja organizacyjna, człowiek organizacji; 1958 /76 - Meiytokracja, rewolucja edukacyjna, społeczeństwo postkapitalistyczne, koniec ery ideologii, społeczeństwo przemysłowe, rewolucja komputerowa, ekonomia wiedzy, nowa klasa pracująca, globalna wioska, człowiek

2

1

¹⁰    Tamże, s. 33.

2

   Tamże, s. 35.