50643

pedagogiczną.

Rozważania na temat ciągłości kształcenia pojawiły się już u myślicieli starożytnych - twórców znanych później szkół intelektualnych: Konfucjusza, Hipokratesa, Sokratesa i Platona. O potrzebie uczenia się przez całe życie wspominał Hezjod - piewca pracy i twórca greckiej poezji dydaktycznej.

O konieczności takiej edukacji przekonywał sobie współczesnych Solon -prawodawca i poeta, ateński mąż stanu, zaś żyjący u progu naszej ery Seneka Młodszy - rzymski retor, pisarz i poeta wyrażał ją w poglądzie, że na naukę nigdy nie jest za późno. Poglądy, wymienionych i im współczesnych osób na omawiany tutaj temat zasługują - ze względu na trafność i wkład w tę koncepcję - jeszcze dzisiaj na wnikliwą uwagę.

W czasach nowożytnych zwartą teoretycznie koncepcję kształcenia ustawicznego stworzył Jan Amos Komeński, który twierdził, że dla człowieka każdy wiek życia jest szkołą. Jednoznaczny pogląd na konieczność tej edukacji wyrażali filozofowie epoki Oświecenia; zwłaszcza Jan Jakub Rous-seau i Jan Antoni Condotret - twórca projektu organizacji i wychowania publicznego.

Idea kształceiua ustawicznego podnoszona była również przez filozofowi pisarzy polskich epok minionych. Przykładem są poglądy Szymona Marycjusza z Pilzna. Andrceja Frycza Modrzewskiego a także twórców i najbardziej znaczących członków Komisji Edukacji Narodowej.

Formułowanie poglądów o potrzebie kształcenia ustawicznego, coraz częstsze ich powtarzanie -zwłaszcza od chwili umasowienia szkolnictwa na szczeblu elementarnym (początek XX w.), to w zasadzie dopiero wstępny etap tworzenia jego koncepcji teoretycznej.

Współczesny, właściwy etap, dynamicznego i racjonalnego, opartego na założeniach nauki o wychowaniu, tworzenia koncepcji kształcenia ustawicznego rozpoczyna się w XX wieku i przybiera na sile w jego dnigiej połowie. Jest to etap tworzenia tej koncepcji przez specjalistów od spraw kształceiua i wychowania, zarówno teoretyków jak i praktyków.

Za pierwszego twórcę i popularyzatora naukowej, pełnej i zwartej koncepcji kształceiua ustawicznego uznać trzeba Basila Yeaxleea - autora znanej książki Lifelong Education, w której autor z jednej stron uzasadnił konieczność kształcenia przez całe życie, z drugiej klarownie wyjaśnił na czym to kształcenie ma polegać. Nieco później, bo w potowie XX w, koncepcję tego kształceiua tworzył także Richard LiMngstone. rektor uniwersytetu w Oxfordzie. Streścił ją krótko we „wstępie" do wydanej w języku polskim Oświaty przyszłości w zdaniu „(...) Ci wszyscy, którzy otrzymali wykształcenie średnie i wyższe, łącznie z tytułami naukowymi, winni mieć sposobność systematycznego powtórzenia nauki w latach pięćdziesiątych, gdy posiadają już doświadczenie życiowe

Wykładane przez mego idee kształcenia przez cale życie odżyły absolutnie

w pedagogicznej myśli europejskiej lat 60. Znaczącym krokiem w ich popularyzowaniu był tym razem Paul Lengrand, autor referatu pi Ueducation peruianente - wygłoszonego 1965 r. na III sesji Międzynarodowego Korni tern do spraw Rozwoju Oświaty Dorosłych. Idea ta została następnie rozpowszechniana dzięki działalności UNESCO (międzynarodowe konferencje poświęcone różnym sprawom - w tym także kształceniu dorosłych; Elsinore - 1949, Montreal - 1960, Tokio - 1972, Paryż - 1984) oraz przez znany raport Edgara Faure'a Uczyć się, aby być, który stał się ze względu na rozreklamowanie tej idei. jednym z najważniejszych dokumentów oświatowych 2 połowy XX w. Dzięki memu i jego wytycznym, które obowiązywały wszystkie kraje zrzeszone w UNESCO, kształcenie ustawiczne stało się naczelną zasadą polityki edukacyjnej krajów członkowskich.

Podobnie potraktowano sprawę edukacji w imiym, ważnym dla ludzkości dokumencie edukacyjnym, którym jest znany Raport Klubu Rzymskiego pod tytułem Uczyć się bez granic. Członkowie tego Klubu, wybitni intelektualiści reprezentujący wiele krajów świata, sporządzający raporty na temat obecnego położenia i przewidywanego rozwoju ludzkości, wskazali na edukację jako alternatywę licznych klęsk zagrażających dzisiaj naszej cywilizacji. W wymienionym dokumencie wzywają oni do tego, by na świecie nie stawiać żadnych granic uczeniu się. „Ucz się albo giń" - to ich wezwanie i ostrzeżenie. Rapoit ten jest swoistym manifestem jednoznacznie nawołującym do kontynuowania wysiłków zmierzających do naprawy współczesnego świata, poprzez intensywną, innowacyjną i pogłębioną edukację.

Także w Polsce w ostatnich dziesiątkach lat poczynione zostały znaczące kroki w tworzeniu teoretycznych podstaw kształceiua ustawicznego. Spośród teoretyków pracujących skutecznie i efektywnie nad tym zagadnień wymienić trzeba Bogdana Suchodolskiego, Ryszarda Wroczyńskiego", Józefa Półturzyckiego, Andrzeja Cieślaka, Wincentego Okonia, Zofię Manilkę i wielu innych. Koncepcje ich w tym zakresie są w zasadzie zgodne z tendencjami światowymi, wcale im poziomem nie ustępują a nawet w niektórych momentach przerastają je otyginalnością i trafnością

Aktualnie w Europie i na świecie ma miejsce duże zainteresowanie teorią i praktyką kształcenia ustawicznego, przeradzające się w niektórych ośrodkach naukowych nawet w fascynację tą sprawą.

Dowodzą tęga duża ilość konferencji i seminariów poświęconych tej problematyce, spora liczba prac