- Diogenes i Aleksander Wielki * państwo więc przez sam fakt istnienia uniemożliwia życie zgodnie z naturę, Aleksander nie
ma niczego, co mógłby dać filozofowi
- poglądy skrajnie indywidualistyczne
Cynicy są prekursorami XIX i XX- wiecznego anarchizmu. Odrzucał on koncepcję państwa.
Epikuręizm
- Epikur, wykształcony w Atenach
- życie cnotliwie - życie pełne rozkoszy
- cieszymy się przyjemnościami, unikamy przykrości
- każda rozkosz jest dobra, ale nie każda rozkosz jest równa rozkoszy, aczkolwiek każda jest warta przeżycia
- hierarchia rozkoszy - zmysłowe, intelektualne, estetyczne, przyjaźń
- rozkosze należy dobierać tak, aby nie zakłócały wewnętrznego spokoju
- do pełnej wolności można dojść jedynie wyzbywając się strachu, wszelkich trosk i zmartwień
- wyprowadzenie reguły życia publicznego - negacja naturalistycznego prymitywizmu - jakiej to rozkoszy mógł zaznać Diogenes
mieszkając w beczce?
• nie można oddalać zdobyczy cywilizacyjnych
- należy korzystać z własności, nie można jednak poświęcić jej wszystkiego
- takie życie nie ma nic wspólnego z rozkoszą
- np. by utrzymać bogactwo, trzeba poświęcić wszystko dla pieniędzy, lepiej delektować się umiarkowanym majątkiem
- państwo zapewnia ład i porządek - bez niego nie ma rozkoszy
- należy przestrzegać konwencji politycznych i społecznych
- nic wspólnego nie ma z rozkoszą polityka
- Arystoteles: dobre życie to życie w państwie, aktywny udział w życiu publicznym
- Epikur: stosunek do państwa jest taki jak do własności (jest ważne, ale nie należy w całości mu się oddawać)
- wyjątek - gdy państwo jest zagrożone należy mu się poświęcić, walczyć o nie (bez państwa nie ma rozkoszy)
- prawdziwego mędrca nie pociąga również religia
- pochwała egoizmu jednostki i postawy aspołecznej Epikurejczycy są prekursorami utylitaryzmu.
Stoicyzm
- Zenon z Kiten i Chryzyp z Cylicji
- pojawił się na przełomie IV i III w. p.n.e., a przetrwał do IV-V w. n.e
• oficjalna filozofia hellenistyczna
- nurty poprzednie nie odegrały wielkiej roli w kształtowaniu myśli hellenistycznej
- oddziaływanie stoicyzmu szybko wyszło poza obszar kultury hellenistycznej-
- np. u schyłku Republiki w Rzymie - Cyceron, w Cesarstwie - Seneka, Epiktet, Marek Aureliusz
- stoicyzmowi wiele zawdzięcza chrześcijaństwo
- racjonalistyczna filozofii, operująca kategoriami uniwersalnymi
- elastyczność w stosunku do zmiennej rzeczywistość
- punktem wyjścia wszechświat, rządzi nim rozum - Logos
- zapewnia ład i harmonię (rozumny ład i harmonia)
- istota tego ładu i harmonii sprowadza się do tego, że każda część posiada swe miejsce
- rośliny, zwierzęta, ludzie, bogowie
- rozum przenika każdą część świata, sprawiając, że jest to twór ożywiony
Tylko ludzie i bogowie zajmują ważne, poczesne miejsce - są istotami racjonalnymi, kierują się rozumem.
- zasada determinizmu (wszystkim rządzi los, przeznaczenie)
- zasada fatalizmu (spokój wobec przeciwności losu)
- każdy może być mędrcem (do mądrości dochodzi się w wyniku żmudnej pracy)
- cnota -wyrafinowane intelektualnie (ludzie z natury są dobrzy, wszelka skłonność do zła jest z zewnątrz)
- cnota to wartość absolutna i niepodzielna, tak mężczyzn, jak i kobiet, wolnych i niewolników
- mądrość jest identyczna z wolnością (człowiek mądry jest wolny)
• stoicyzm aprobował własność prywatną i społeczną nierówność
- stoicyzm był najbliższy polityce -narzędzie realizacji swojej filozofii kosmosu
- państwo musiało jednak spełniać określone warunki - musiało być tworem rozumnym
- każda forma ustrojowa może być dobra, przy zachowaniu racjonalności
- prawo - synchronizacja prawo naturalnego z państwowym