53039

1. Prawo procesowe a prawo materialne.

Prawem cywilnym materialnym zwie się ten dział prawa, który w sferze stosunków majątkowych i osobistych określa prawa podmiotowe jednostki.

Prawo formalne (procesowe) spełnia w stosunku do prawa materialnego rolę służebną. Ma na celu ochronę bądź realizację praw podmiotowych określonych przez prawo materialne.

Actio - skarga lub powództwo wnoszone przez powoda w celu realizacji przysługującego mu prawa podmiotowego.

Powód w procesie formułkowym tylko wtedy mógł realizować swoje prawo, jeśli pretor udzielił mu odpowiedniej actio. Dla ochrony każdego zaskarżalnego stosunku cywilnoprawnego pretor albo przewidywał określoną skargę w swoim edykcie albo przyznawał ja ad hoc, jeśli uznał, że wymaga tego interes społeczno - gospodarczy.

Istniały prawa podmiotowe nie chronione żadną skargą, a bywały też takie przypadki, że pretor przyznawał skargę komuś, komu w świetle ius civile nie przysługiwało żadne prawo podmiotowe.