53057

W okresie poklasycznym - list rozwodowy (libellus repudii)

Za dominatu w zachodnie j części państwa - także rozwód przed świadkami

Uregulowanie rozwodu:

1.    Bez sądu - rozwód dochodził do skutku przez akt prywatny

2.    Bez określonej formy

3.    Tylko zwyczajowe formy:

-    usunięcie wspólnoty małżeńskiej przez jedną lub obie strony

-    znikało affectio ma ri ta lis, ze względu na wole rozwodu.

4.    Rozwód jako fakt społeczny - pojmowany jako odmowa kontynuacji małżeństwa.

Swoboda rozwodów - wraz z nią uznana także w olność małżeństw'.

Od czasów Augusta wyzwolenica, która poślubiła patrona, me mogła rozwieść bez jego woli. Mogła to zrobić jednak spotykały ją sankcje - utrata roszczeń posagowych i zakaz nowego małżeństwa bez zgody patrona. Ograniczenia rozwodów za czasów chrześcijaństwa.

Rozwód a manus - rozwód nie kończył manus - trzeba było dokonywać tego odrębnie poprzez:

1.    Diffarreatio - celem było usunięcie manus powstałej przez confarreatio Zawierała elementy formalne podobne do confarreatio, zwierała odsunięcie od kultu bóstw domowych.

2.    Remancipatio - mąż przekazywał żonę jej poprzedniemu pater familias lub innej osobie zaufanej w drodze powierniczej. Powstawało przez to mancipium

Dominat a rozwód - zmiany pod wpływem chrześcijaństwa, przede wszystkim wprowadzono przyczyny rozwodowe (iustae causae). Rozwód bez nich był ważny, ale osoba która go dokonała podlegała sankcjom głównie majątkowym także kary publicznoprawne jak:

-    deportacja

-    dożywotnie zesłanie do klasztom (za Justyniana)

-    ograniczenie dopuszczalności nowego małżeństwa

Wyjątek od iustae causae: Nov. 134 z 556 r. n.e.

Czasowo zakazany rozwód za obopólnym porozumieniem.

Diyortium bona gratia - I. (w prawie klasycznym) rozwód jednostronny lub dwustronny bez złego zamiaru wobec dmgiej osoby; 2. (w prawie poklasycznym) rozwód z ważnych niezawinionych przyczyn (np. impotencja męża) lub za obopólnym porozumieniem. 3. W sensie nieścisłym były też przypadki rozwiązania małżeństwa bez rozwodu (np. niewola wojenna, wstąpienie do klasztom).