76736

Za dominatu ojciec miał prawo karcenia młodzieży podległej jego władzy, ale ciężkie przewinienia były karane sądownie.

♦    Prawo zabicia podległego władzy - początkowo jako vitae necisąue potestas. potem ius vitae necisąue (prawo zabicia). Wymagane były odpowiednie podstawy potwierdzone w postępowaniu przed sądem domowym.

-    Jeżeli wymogi nie były spełnione ojciec odpowiadał za zabój stwo.

-    Pryncypat - ius vitae necisąue wyszło prawie użycia, jeżeli go nadużyto karano go extra ordinem.

Konstantyn Wielki - znosi ius vitae necisąue, karząc go jako parricidium (zabójstwo najbliższych krewnych)

♦    Prawo do porzucenia nowonarodzonych dzieci (expositio) - jeśli mimo porzucenia dziecko przeżyło, ojciec nie tracił patria potestas.

Dominat -expositio zakazana

Konstantyn Wielki - osoba, która wzięła porzucone dziecko i traktowała je jako własne, nabyw ała nad nim patria potestas Jeśli było u mego niewolnikiem, stawało się własnością tej osoby

-    Justynian - dziecko zawsze miało wolność i ingenuitas (wolne urodzenie; stan osoby wolno urodzonej)

♦    Prawo sprzedaży dziecka - różne cele

Trzykrotna w wypadku syna a jednokrotna przy córkach i niewolnikach służyła wyjściu spod patria potestas; wyinterpretowanie z Ustawy XII tablic w formie adoptio i emancipatio. jako formy zakończenia patria potestas

Późna republika i pryncypat - spizedaż z wyjątkiem powierniczej wyszła z użycia (zwłaszcza z chęci zysku)

Konstantyn W ielki - możliwa sprzedaż nowonarodzonych dzieci, ale z możliw ością ich odkupu

-    Justynian - prawo sprzedaży tylko w wypadku nędzy

Rola ojca rodziny przy małżeństwie i zaręczynach (patrz odpowiediue części)

♦    Zasada jednolitości majątkowej, podmiotem był tylko pater familias, z czasem odstępstwa od tego

Dzieci rodziny nie miały zdolności majątkowej, z czasem w ograniczonym zakresie ją nabyły.

Pełnej zdolności nie miały nawet za Justyniana.

♦    Peculium (peculium profecticium) - od wczesnej republiki; masa majątkowa przekazana do zarządzania i pobierania z niej dochodów. Udzielano jej:

1.    niewolnikom

2.    synom rodziny