Postępowanie o uznanie za zmarłego:
Uznanie za zmarłego tworzy nowy stan faktyczny, postanowienie ma charakter konstytutywny. Dopiero rok przed upływem terminu niezbędnego do uznania za zmarłego można wystąpić do sadu z wnioskiem o przeprowadzenie postępowania. Wniosek może zgłosić każdy zainteresowany. Sąd musi dać ogłoszenie w piśmie poczytnym na terenie państwa. Wyznacza termin- od 3 do 6 miesięcy, w którymi wzywany ma się zgłosić do sądu. Dopiero po upływie terminu wyznaczonego praez kc następuje uznanie za zmarłego w formie postanowienia. Ma ona charakter konstytutywny. Zgodnie z Art. 31. domniemywa się, że zaginiony zmarł w chwili oznaczonej w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Jako chwilę domniemanej śmierci zaginionego oznacza się chwilę, która wg wszelkich okoliczności jest najbardziej prawdopodobna, a w braku wszelkich danych pierwszy dzień terminu, z którego upływem uznanie za zmarłego stało się możliwm. Jeżeli ustalono tylko dzień śmierci, to za chwilę domniemanej śmierci uznaje się koniec tego dnia ( Art. 31 §3).
Np. ostatnia wiadomość o Kowalskim była w listopadzie 1982. Tfcrmin zaczyna więc biec 01.01.1983. 10 lat mija 31.12.1992. Postanowienie o uznaniu za zmarłego zapada 05.01.1993. Pierwszym dniem terminu jest 01.01.1983, a nic 01.01.1993 (jest to częsty błąd ). Wymyślono to po to, aby bardziej realne stały się daty śmierci podczas wojny.
Skutki:
a) ustanie małżeństwa ( domniemywa się, że małżeństwo ustało z chwilą, która w orzeczeniu o uznaniu tego małżonka za zmarłego zostało oznaczona jako chwila jego śmierci ( art. 55 §1 kro )
b) otwarcie spadku,
c) wygasają prawa niemajątkowa.
Co się dzieje, jeśli osoba uznana za zmarłego żyje? Czym można zmienić datę domniemanej śmierci? Zmiana raz ustalonej daty śmierci jest możliwa tylko wtedy, gdy sąd stwierdził jednoznacznie zgon ( np. są zwioki).
Art. 542 kpe- w razie przeprowadzenia postępowania, sąd uchyla postanowienie, jeśli jednoznacznie stwierdzi zgon.
Art. 543 kpe- jeśli osoba uznana za zmarłą zjawi się wr sądzie i stwierdzi tożsamość, to sąd uchyla postanowienie.
Taka osoba:
a) odzyskuje prawa osobiste,
b) roszczenie o wydanie spadku,
c) małżeństwo- reguluje to Art. 55 §2 kro
- jeśli drugi małżonek nie zawrarł drugiego małżeństwa- to pierwsze jest wrażne,
- jeśli drugi małżonek zawarł drugie małżeństwo, to Zasada: nowy związek małżeński nie może być uniew^ażniony.
Wyjątek: drugi związek jest nieważny jako bigamiczny, jeżeli w chwili zawarcia związku małżeńskiego obaj małżonkowie wiedzieli, że małżonek uznany za zmarłego pozostaje przy życiu ( zła wiara).
Art. 33. domniemanie rówrnoczesności śmierci gdy kilka osób utraciło życie podczas grożącego im wspólnie niebezpieczeństwa, domniemywa się, że zmarły jednocześnie.
Jest to domniemani iutis tantum, które może być obalone dowodem przeciwnym.