54077

II strona otrzymała to co jej się należy

normy - nikt inny nie może tego za debie uczynić

.emocje moralne mogą być zaspokojone tylko przez zgodne z imperatywem postępowanie osoby obwiązywaną⁹

nie chodzi o zaspokojenie pr. innej osoby

w skład przeżyć moralnydi i prawnych wchodzą następujące kategorie wyobrażeń 1 wyobrażenia akcyjne - odpowiednio wyobrażane sobie sposoby zachowania się

❖    w dziedzinie moralnośd - akcje moralne / przedmioty obowiązków moralnych

❖    w dziedzinie prawa - akcje prawe / przedmioty obowiązków prawnych

2 wyobrażenia podmiotowe - wyobrażenia podmiotów obowiązków moralnych / prawnych

3. wyobrażenia faktów etycznie doniosłych, warunków - w hipotetycznych przeżydach moralnych i prawnych.

❖    odpowiednie częśa składowe norm prawnych i moralnych nazwiemy

hipotezami moralnymi („jeśli cię kto uderzy w policzek’) i dyspozycjami moralnymi („nadstaw mu i drugi’) a same zaś te fakty (uderzenie) - faktami moralnymi

❖    w dziedzinie prawa - hipotezy prawie („w razie wyrządzenia w drodze przestępstwa strat majątkowych") dyspozycje prawne („obowiązkiem przestępcy jest ich wynagrodzenie, a pokrzywdzonemu przysługuje pr. odszkodowania") i fakty prawne ( wyobrażany fakt straty materialnej)

4. wyobrażenia faktów normotwórczych. faktów normatywnych

przeżyda moralne

❖    pozytywne - powołujące się na zewnętrzny autorytet moralny np. tak naucza Chrystus

❖    intuicyjne - pozostałe, nie powołujące się na autorytet

przeżycia prawne

pozytywne (prawo pozytywne) - postępujemy bo tak każą nam przepisy ustawy intuicyjne - zachowujemy się ta dlatego że uważamy za słuszne a nie dlatego że ustawa tak każe np. obowiązek zapłaty po przegranej w karty

prymat emocji prawnych

o prawo wytwarza stały skoordynowany system postępowania społecznego -śdsie określony porządek

o moralność nie wytwarza koordynacji postępowania

o motywacja emocji moralnych jest jednostronna - nietrwała i trudna do przewidzenia o umożliwia różne reakcje na ten sam impuls o nie ma cechy powszechności jak emocja prawna

o moralność ulepsza i łagodzi postępowanie społeczne, wytwarzając niekiedy u niektórych jednostek postępowanie wybitnie szlachetne (...) i chęć do naśladowania przez inne jednosłd

prawo pozytywne i intuicyjne

2