Gimnazjum w Miączynie
PROGRAM NAUCZANIA HISTORII
DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM REALIZUJACYM PROGRAM SZKOŁY SPECJALNEJ W SZKOLE OGÓLNODOSTĘPNEJ
Opracowała Bożena Stoń
WSTĘP
Historia odgrywa niezwykle istotną rolę w systemie kształcenia ogólnego. Wprowadza uczniów w świat wartości narodowych i uniwersalnych, pozwala zdobyć wiedzę o społeczeństwie, gospodarce, stosunkach wewnętrznych naszego kraju i sytuacji międzynarodowej w przeszłości. Wiedza i umiejętności zdobywane przez uczniów umożliwiają im kształtowanie własnych systemów wartości oraz postaw obywatelskich. Nie sposób zrozumieć współczesności bez docierania do jej historycznych korzeni i uwarunkowań.
Program nauczania historii jest przeznaczony do realizacji w gimnazjum ogólnodostępnym przez ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Program opiera się na bazie Programu nauczania historii w gimnazjum specjalnym dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim DKW-4014-5/00 oraz Programu nauczania historii w gimnazjum DKW-4014- 73/99 i jest dostosowany do możliwości ucznia.
Program ma charakter chronologiczno- problemowy. W sposób spiralny powraca do omawianych treści, poszerza je o różne aspekty oraz wprowadza nowe wiadomości
i umiejętności. Przekazywane treści mogą być powtarzane lub uzupełniane na lekcjach innego przedmiotu, co prowadzi do ugruntowania wiedzy, przypomnienia znanych lub zapomnianych treści, przy stopniowym dodawaniu nowych.
Układ chronologiczno- problemowy pozwala też uporządkować zdobytą wiedzę
i pojęcia historyczne. Następną cechą programu jest personifikacja dziejów ojczystych. Ukazanie roli jednostki w historii ułatwia uczniowi zrozumienie przedstawionych wydarzeń, emocjonalne nastawienie do omawianych treści, a także pomaga zrozumieć poczynania własne i innych ludzi. Treści programowe uwypuklają osiągnięcia Polaków na tle dziedzictwa kulturowo- naukowego ludzkości.
Program wprowadza elementy ścieżek edukacyjnych:
Edukacji regionalnej,
Kultury polskiej na tle tradycji śródziemnomorskiej,
Edukacji europejskiej,
Edukacji ekologicznej.
Program umożliwia nie tylko opanowanie pewnego zakresu wiedzy i umiejętności, ale przede wszystkim służy wychowaniu prośrodowiskowemu, obywatelskiemu i patriotycznemu, pozwala też na kształtowanie pożądanych postaw społecznych w życiu dorosłym.
Realizacja programu opiera się na wykorzystaniu następujących pomocy:
Podręczników:
Wipszycka Ewa: U źródeł współczesności: Starożytność, WSiP, Warszawa 1999
Koczerska Maria: U źródeł współczesności: Średniowiecze, WSiP, Warszawa 1999
Zielińska Katarzyna, Kozłowska T. Zofia: U źródeł współczesności: Czasy nowożytne, WSiP, Warszawa 2000
Mędrzecki Włodzimierz, Szuchta Robert: U źródeł współczesności: Dzieje najnowsze, WSiP, Warszawa 2001
Zestawu środków symbolicznych: map, atlasów.
Zestawu środków obrazowych.
Zestawu środków audiowizualnych.
Realizacja programu odbywa się na dwóch jednostkach lekcyjnych tygodniowo-
6 godzinach w trzyletnim cyklu kształcenia.
CHARAKTERYSTYKA UCZNIA Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM
Jedna z uczennic jest bardzo drobna fizycznie, chorowita, z wyraźną niedowagą, natomiast druga jest bardzo otyła, ale również często choruje. Obydwie są nieśmiałe i niepewne siebie. Wolno pracują, mają trudności z koncentracją, szybko się męczą i zniechęcają. Mają słabą motywację do nauki. Ogólny rozwój intelektualny dziewcząt kształtuje się na poziomie upośledzenia w stopniu lekkimi. Uczennice rozumieją zachowania i normy społeczno- moralne. Posiadają również zdolność uczenia się wzrokowo- ruchowego. Największe trudności sprawia im myślenie przyczynowo- skutkowe i syntetyczne. Jedna z nich szczególnie słabo opanowała technikę czytania. Obydwu uczennicom sprawia duże trudności czytanie ze zrozumieniem dłuższego tekstu. Obie jednak przepisują teksty, piszą ze słuchu, ale popełniają liczne błędy. Ich słownictwo jest ubogie i powoduje nieprecyzyjność wypowiedzi. Ogromne trudności sprawia im przyswojenie znaczenia pojęć a także analiza, synteza i porównanie. Obydwie uczennice zachowują się biernie, są posłuszne, ale pozbawione inicjatywy, cofają się przed samodzielnością.
CELE EDUKACYJNE
Historia odgrywa istotną rolę w systemie kształcenia ogólnego, wprowadza w świat wartości narodowych i uniwersalnych, pozwala zdobyć wiedzę o społeczeństwie, a także ułatwia uczniowi zajmowanie właściwej postawy w życiu dorosłym.
Do najważniejszych celów należy:
Rozwijanie zainteresowań przeszłością od czasów najdawniejszych do współczesnych.
Zapoznanie ucznia z najważniejszymi wydarzeniami z historii ojczystej ze szczególnym uwzględnieniem dziejów własnego regionu.
Poznanie dorobku cywilizacyjnego ludzkości od czasów starożytnych do współczesnych.
Zapoznanie ucznia z wkładem Polski i Polaków do systemu ogólnoludzkich wartości kultury duchowej i materialnej.
Dostrzeganie roli jednostki w procesie kształtowania się polskiej państwowości.
Poznanie wartości przejętych przez Polskę od innych narodów i kultur.
Lokalizowanie w czasie i przestrzeni omawianych wydarzeń.
Dążenie do właściwego rozumienia i interpretowania prostych treści historycznych.
Kształcenie umiejętności aktywnego czytania- poszukiwania informacji.
Kształcenie umiejętności stosowania poznanych pojęć historycznych w różnych kontekstach.
Kształcenie umiejętności wykorzystywania różnych źródeł historycznych
i prezentowanie zdobytej wiedzy za pomocą różnych technik- doskonalenie form wypowiedzi ustnej i pisemnej.
Rozwijanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej, regionalnej, narodowej.
Rozwijanie szacunku dla dziedzictwa kultury duchowej i materialnej ludzkości.
Kształcenie właściwych postaw obywatelskich i patriotycznych.
Kształcenie właściwych systemów wartości.
Kształcenie pozytywnych wzorców osobowych i społecznych.
Poszanowanie wartości demokratycznych i humanistycznych.
Wzbogacanie świata duchowego ucznia i rozwijanie jego wrażliwości estetycznej.
Przygotowanie do uczestnictwa w życiu społeczno- kulturalnym.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Realizacja założonych celów wymaga stosowania aktywizujących metod pracy. Struktura programu pozwala tworzyć sytuacje problemowe wyzwalające aktywność ucznia. Uczeń sam odkrywa nowe wiadomości, wyciąga wnioski, rozwija ciekawość świata, zainteresowania oraz kształci wiele pożądanych umiejętności. Przy pomocy nauczyciela planuje swoją pracę, wybiera metodę pracy i prezentuje jej wyniki. Uczy się aktywnie czytać, współpracować w grupie i komunikować z innymi. Metody aktywizujące skłaniają go do formułowania pytań, wypowiedzi ustnych i pisemnych. Uczeń uczy się wyrażać własne zdanie, wyszukiwać argumenty wspierające jego osąd, ale także szanować poglądy innych. Kształci, więc te wszystkie umiejętności, które będą mu pomocne w przyszłym życiu społeczno- kulturalnym.
Aktywizujące metody są bardzo pomocne w osiąganiu sukcesu na miarę możliwości ucznia, mają też ogromny wpływ na jego motywację do pracy.
Ukoronowaniem pracy jest prezentacja jej efektów, które przybierają różne formy: wypowiedzi ustne, pisemne, ekspozycje prac, albumy, plakaty, teczki problemowe. Jest to bardzo ważny element nauczania, gdyż uczeń widzi praktyczne efekty swej pracy.
Bardzo ważną rolę odgrywają zajęcia realizowane poza szkołą np. wycieczki (zwiedzanie miejsc pamięci narodowej, zbiorów muzealnych). Oprócz niezaprzeczalnych walorów poznawczych wycieczka odgrywa istotną rolę w kształceniu pożądanych postaw (szacunek dla dziedzictwa kulturowego, właściwe zachowanie w miejscach publicznych).
Każdej metodzie nauczania towarzyszą odpowiednio dobrane środki dydaktyczne: podręcznik, karty pracy, mapy, ilustracje, zdjęcia, filmy, eksponaty, programy komputerowe.
Realizując treści programowe stosuje się też konwencjonalne metody słowne. Opowiadanie, opis, pogadanka odgrywają wielką rolę w nauczaniu. Słowo nie może być zastąpione inną formą przekazu. Barwne opowiadanie, powiązane w logiczny ciąg, kształtuje w świadomości ucznia jasne i żywe wyobrażenia, uzmysławia zależności przyczynowo- skutkowe oraz kształtuje orientację czasową. Ponieważ uczniowie maja trudności w skupieniu uwagi przez dłuższy czas, dobrze jest przerwać opowiadanie np. jakąś anegdotą czy ciekawostką.
Każdej metodzie nauczania towarzyszą odpowiednio dobrane środki dydaktyczne: oprócz podręcznika, karty pracy, mapy, ilustracje, zdjęcia, filmy, eksponaty, programy komputerowe.
Realizacja celów kształcenia odbywa się poprzez:
Właściwy dobór treści nauczania i ich systematyczną realizację.
Wykorzystanie w procesie dydaktycznym odpowiednich i zróżnicowanych metod nauczania i środków dydaktycznych, pozwalających na kształtowanie pojęć historycznych i języka przedmiotu.
Rozwijanie aktywności uczniów, ich motywacji do zdobywania wiedzy oraz systematyczne sprawdzanie i ocenianie zdobytych wiadomości.
Współpracę z rodzicami i innymi nauczycielami w celu rozwijania edukacji historycznej i korelacji międzyprzedmiotowej.
Indywidualizacje pracy z uczniem wymagającym szczególnej opieki.
METODY OCENIANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Nie ma uniwersalnego narzędzia kontroli osiągnięć szkolnych z historii ucznia z upośledzeniem umysłowym. Kontrola i ocena opiera się nie tylko na testach i sprawdzianach, ale także na formach zabawowych- konkursach, grach dydaktycznych. System oceniania uwzględnia hierarchię ważności osiągnięć uczniów oraz różne stopnie trudności.
Zindywidualizowany system nauczania i jego wielopoziomowość sprawiają, że każdy uczeń ma szansę osiągnięcia sukcesu. Ocena jest elementem zachęty do dalszej pracy i dalszego wysiłku. Kontrola i ocena powinna kojarzyć się uczniowi z nagradzaniem jego osiągnięć i postępów, ale także powinna wskazać mu, nad czym musi jeszcze popracować, ale nie może akcentować jego braków. Uczeń ma być świadomy tego, że zdobywana wiedza i umiejętności będą mu przydatne w dalszej nauce i życiu.
OSIĄGNIĘCIA UCZNIA KOŃCZĄCEGO GIMNAZJUM
W zakresie wiedzy uczeń powinien znać:
Najważniejsze wydarzenia z historii Polski: chrzest Polski, zjazd w Gnieźnie, koronację Bolesława Chrobrego, rozbicie dzielnicowe, koronację Władysława Łokietka, założenie Akademii Krakowskiej, bitwę pod Grunwaldem, odkrycie Kopernika, hołd pruski, unię lubelską, wolną elekcję, potop szwedzki, odsiecz wiedeńską, Sejm Wielki,, Konstytucję 3 Maja, powstania narodowe, inne formy walki o niepodległość i tożsamość narodową, rozbiory Polski, I wojnę światową, odzyskanie przez Polskę niepodległości, II wojnę światową, udział Polaków w walkach z okupantem, zmiany w ustroju społeczno- gospodarczym Polski po II wojnie światowej, walki Polaków o III Rzeczpospolitą, wybór Polaka na papieża, główne przemiany społeczno- gospodarcze Polski po 1989 roku, najważniejsze osiągnięcia polskiej kultury i nauki;
Najważniejsze postaci historyczne i ich osiągnięcia: Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego, Jadwigę, Władysława Jagiełłę, Zygmunta Starego, Mikołaja Kopernika, Wita Stwosza, Jana Kochanowskiego, Tadeusza Kościuszkę, Józefa Wybickiego, Fryderyka Chopina, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Jana Matejkę, Marię Skłodowską- Curie, Władysława Reymonta, Józefa Piłsudskiego, Jana Pawła II, Lecha Wałęsę, Czesława Miłosza, Wisławę Szymborską;
Najważniejsze postaci i wydarzenia z dziejów regionu: Unia Lubelska, wysiedlenia Zamojszczyzny, Dzieci Zamojszczyzny;
Najważniejsze zabytki kultury narodowej (Kraków, Warszawa) i regionalnej (Zamość, Lublin);
Podstawowe symbole narodowe, państwowe i religijne;
Podstawowe pojęcia z zakresu historii i wiedzy o społeczeństwie (wymienione w treściach nauczania);
Najważniejsze zdobycze cywilizacyjne ludzkości (nauka, technika).
W zakresie umiejętności uczeń powinien:
Lokalizować czas i przestrzeń omawianych wydarzeń z dziejów ojczystych;
Obliczyć upływ czasu pomiędzy wydarzeniami;
Posługiwać się ze zrozumieniem zdobytymi informacjami;
Dokonywać samoidentyfikacji narodowej i regionalnej;
Oceniać proste fakty i wydarzenia historyczne;
Wyrażać swoją opinię;
Formułować odpowiedzi ustne i pisemne;
Słuchać ze zrozumieniem wypowiedzi innych, komunikować się z grupą;
Formułować pytania dotyczące omawianych treści.
W zakresie postaw uczeń powinien:
Mieć rozbudzoną ciekawość historii i kultury polskiej;
Posiadać rozbudzony szacunek wobec dziejów ojczystych i wobec dorobku przeszłych pokoleń;
Posiadać uświadomioną potrzebę ochrony tradycji narodowej;
Szanować osiągnięcia i pracę innych ludzi w dawnych czasach i współcześnie;
Znać i przyjmować podstawowe wartości w życiu człowieka;
Szanować poglądy innych ludzi;
Rozumieć i stosować normy współżycia w grupie rówieśniczej i w środowisku.
EWALUACJA PROGRAMU
W związku z realizacją programu przez uczniów z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim ewaluacja programu przybierze następujące formy:
Analiza cząstkowych ocen uzyskiwanych przez ucznia w ciągu roku szkolnego.
Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego w części humanistycznej.
Analiza wyników ankiety przeprowadzonej wśród uczniów realizujących program.
TREŚCI NAUCZANIA - KLASA I
Początki dziejów ludzkości
Mierzenie czasu- dawniej i dziś.
Jednostki czasu.
Przyrządy służące do mierzenia czasu- zegary słoneczne, wodne, piaskowe, wahadłowe, elektroniczne, kwarcowe.
Sposoby określania czasu- kalendarze i ich zastosowanie.
Pojęcia nowe i utrwalane: czas, zegar, kalendarz.
Obliczanie czasu minionych wydarzeń.
Narodziny Chrystusa początkiem naszej ery.
Wydarzenia przed naszą erą i naszej ery.
Określanie wieku wydarzeń.
Pojęcia nowe i utrwalane: era, tysiąclecie, wiek.
Źródła historyczne, czyli ślady działalności człowieka.
Rodzaje źródeł- pisane i materialne.
Wykopaliska- źródła ukryte w ziemi.
Pamiątki rodzinne (listy, dokumenty, dyplomy, zdjęcia, meble, obrazy).
Dzieje kultury w regionie na przykładzie wybranego zabytku.
Media jako środek poznania historii.
Pojęcia nowe i utrwalane: roczniki, kroniki, pamiętniki, zabytki historyczne, archeolog, muzeum.
Życie człowieka pierwotnego.
Życie w harmonii z przyrodą.
Mieszkanie człowieka pierwotnego (jaskinia, szałas, ziemianka).
Pierwsze osady.
Sposoby zdobywania pożywienia (zbieractwo, myślistwo, rybołówstwo, uprawa ziemi, hodowla zwierząt).
Udoskonalenie narzędzi- od epoki kamienia do epoki metali.
Ubiór człowieka pierwotnego (skóry, futra zwierząt). Ubiór a uwarunkowania klimatyczne.
Wynalazek tkanin.
Pojęcia nowe i utrwalane: człowiek pierwotny, osada, osiadły tryb życia.
Cywilizacyjne dziedzictwo kultury starożytnej
Idee i wynalazki ludów starożytnych własnością ogólnoludzką.
Dzieje pisma i jego funkcje. Rodzaje pisma- obrazkowe, alfabetyczne.
Materiał pisarski- tabliczki gliniane, kamienne, papirus, pergamin, papier.
Pojęcia nowe i utrwalane: pismo, alfabet.
Na stadionie w Olimpii- igrzyska olimpijskie.
Grecy miłośnikami sportu.
Zawody sportowe w Olimpii.
Pojęcia nowe i utrwalane: mit, olimpiada, igrzyska, pięciobój.
W teatrze ateńskim.
Święto Dionizosa- boga wina i urodzaju.
Na scenie teatru.
Tragedie i komedie.
Pojęcia nowe i utrwalane: teatr, spektakl teatralny, tragedia, komedia.
Początki chrześcijaństwa.
Jezus z Nazaretu.
Apostołowie- uczniowie Jezusa.
Chrześcijaństwo nową religią.
Prześladowania pierwszych chrześcijan.
Pojęcia nowe i utrwalane: chrześcijaństwo, apostołowie, kult, papież.
Twórcy państwa polskiego
Początki państwa polskiego.
Plemiona słowiańskie na ziemiach polskich.
Dynastia- rodzina Piastów, pierwszych władców Polski.
Obszar i ludność Polski w czasach Mieszka I.
Gniezno- pierwsza stolica Polski.
Drużyna Mieszka I.
Zajęcia mieszkańców.
Zamojszczyzna w czasach Mieszka I.
Pojęcia nowe i utrwalane: Słowianie, władca, dynastia, drużyna ,woj.
Polska państwem chrześcijańskim.
Chrzest Polski i jego skutki.
W murach klasztoru.
Zajęcia zakonników (pisanie i przepisywanie ksiąg, opieka nad chorymi, uprawa roli).
Pojęcia nowe i utrwalane: religia, chrześcijaństwo, zakon, klasztor, kronika, łacina.
Bolesław Chrobry pierwszym królem Polski.
Misja biskupa Wojciecha.
Kult św. Wojciecha.
Zjazd w Gnieźnie- 1000 rok.
Wojny Bolesław Chrobrego z Niemcami.
Koronacja Bolesława Chrobrego- 1025 rok.
Znaczenie koronacji dla Polski.
Pojęcia nowe i utrwalane: misja, król koronacja, monarchia.
Średniowieczne społeczeństwo.
Podział społeczeństwa na stany.
Wojna rycerskim rzemiosłem.
Droga chłopca do stanu rycerskiego.
Ideał rycerza.
Pojęcia nowe i utrwalane: społeczeństwo, stany społeczne, rycerz, giermek, rycerskość.
Polska w czasach Bolesław Śmiałego.
Bolesław Szczodry Śmiały - król i gospodarz.
Konflikt Bolesław Śmiałego z biskupem Stanisławem.
Kult św. Stanisława.
Pojęcia nowe i utrwalane: biskup, kult.
Polska dzielnicowa
Polska Bolesława Krzywoustego.
Wojna Bolesława Krzywoustego z Niemcami.
Walki o Pomorze.
Testament Bolesława Krzywoustego - 1138 rok.
Następstwa podziału Polski na dzielnice.
Pojęcia nowe i utrwalane: testament, statut, dzielnica, senior.
Najazd Tatarów na Polskę.
Życie i zajęcia Tatarów.
Najazd na Polskę- 1241 rok.
Bitwa pod Legnicą.
Pojęcia nowe i utrwalane: koczowniczy tryb życia, arkan.
Krzyżacy na ziemiach polskich.
Sprowadzenie Krzyżaków do Polski- 1226rok.
Władysław Łokietek w walce z Krzyżakami.
Pojęcia nowe i utrwalane: Krzyżacy, zakon rycerski.
Odrodzenie państwa polskiego
Walka o odrodzenie państwa polskiego.
Władysław Łokietek w walce o zjednoczenie Polski.
Koronacja Władysława Łokietka w 1320 roku- koniec rozbicia dzielnicowego.
Pojęcia nowe i utrwalane: zjednoczenie, scalenie, koronacja.
Pokojowa polityka Kazimierza Wielkiego.
Obronność kraju.
Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną.
Kazimierz Wielki dobrym gospodarzem (rozwój miast, wsi, handlu, rzemiosła, spisanie i uporządkowanie prawa).
Kazimierz Wielki dobrym dyplomatą.
Pojęcia nowe i utrwalane: zamek obronny, baszta, „król chłopów”, uczta
u Wierzynka.
Kultura i oświata w średniowiecznej Polsce.
Założenie Akademii Krakowskiej przez Kazimierza Wielkiego.
Wśród krakowskich żaków.
Kronikarze dziejów Polski.
Pojęcia nowe i utrwalane: akademia, uniwersytet, żak, otrzęsiny, profesor, kronika, kronikarz.
Unia Polski z Litwą.
Święta Jadwiga- królowa Polski.
Unia (związek) Polski z Litwą.
Wielka wojna z Krzyżakami.
Bitwa pod Grunwaldem- 1410 rok.
Powrót Pomorza Gdańskiego do Polski.
Pojęcia nowe i utrwalane: Litwa, unia, mistrz krzyżacki, wojna trzynastoletnia, lenno.
Nowe oblicze świata w czasach nowożytnych
Wielkie odkrycia geograficzne.
Postęp w żegludze.
Przyczyny odkryć geograficznych.
Odkrycie Ameryki- 1492 rok.
Podróż Magellana dookoła świata.
Skutki odkryć geograficznych dla Europy i nowych lądów.
Pojęcia nowe i utrwalane: kompas, globus, karawela, Ameryka, Indianie, kolonia, niewolnik, plantacja.
Polska ostatnich Jagiellonów.
Hołd Pruski- 1525 rok
Rozwój Gdańska- Bałtyk „oknem na świat”.
Unia Polski z Litwą w Lublinie.
Pojęcia nowe i utrwalane: Jagiellonowie, Prusy Książęce, hołd, Rzeczpospolita Obojga Narodów.
Kultura „złotego wieku” w Polsce.
Na Wawelu Zygmuntów.
Włoskie wpływy- rola królowej Bony w rozwoju polskiego renesansu.
Rozwój literatury ( Mikołaj Rej, Jan Kochanowski).
Odkrycie Mikołaja Kopernika.
Ołtarz Wita Stwosza.
W renesansowym Zamościu.
Pojęcia nowe i utrwalane: renesans, Wawel, arras.
Wiek XVII- „złota wolność szlachecka”
Przywileje szlacheckie.
Sejmiki ziemskie i sejm walny.
Demokracja szlachecka w Polsce.
Liberum veto.
Wolna elekcja- wybór króla przez szlachtę. magna
Życie magnatów i szlachty.
Pojęcia nowe i utrwalane: szlachta, przywilej szlachecki, sejmik ziemski, sejm walny, demokracja szlachecka, liberum veto, wolna elekcja.
TREŚCI NAUCZANIA - Klasa II
Rzeczpospolita szlachecka
Pierwsze wolne elekcje.
Koniec rządów Jagiellonów.
Zasady wybory nowego króla.
Henryk Walezy pierwszym królem elekcyjnym
Stefan Batory na polskim tronie.
Pojęcia nowe i utrwalane: wolna elekcja, artykuły henrykowskie, pacta conventa.
Wazowie na tronie polskim.
Potop szwedzki.
Obrona Jasnej Góry.
Wojna partyzancka.
Skutki najazdu szwedzkiego.
„Potop szwedzki” w literaturze i filmie.
Pojęcia nowe i utrwalane: Wazowie, potop, Jasna Góra, wojna partyzancka.
Kultura polska w XVII wieku.
Warszawa stolicą Polski.
Obyczaje sarmackie.
W pałacu w Wilanowie.
Pojęcia nowe i utrwalane: stolica, obyczaj, barok, kultura sarmacka, moda.
Jan III Sobieski królem Polski.
Wojny z Turcją.
Odsiecz Wiednia- 1683 rok.
Wielkie zwycięstwo polskiej husarii.
Pojęcia nowe i utrwalane: Turcja, husaria, odsiecz.
Świat epoki Oświecenia
Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Ameryka brytyjska kolonią.
Walka kolonii o niepodległość.
Wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki.
Konstytucja Stanów Zjednoczonych.
Pojęcia nowe i utrwalane: kolonia, niepodległość, „bostońskie picie herbaty”, konstytucja, prezydent.
Rewolucja Francuska.
Podział społeczeństwa na stany.
Zburzenie Bastylii- wybuch rewolucji.
Obalenie monarchii- Francja republiką.
Pojęcia nowe i utrwalane: Stany, Bastylia, rewolucja, republika, prawa człowieka.
Polska w epoce Oświecenia
Rzeczpospolita na rozdrożu.
Życie w Polsce w czasach saskich.
Upadek gospodarki i oświaty.
Rządy Stanisława Augusta Poniatowskiego.
I rozbiór Polski.
Pojęcia nowe i utrwalane: czasy saskie, „za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa”, rozbiór.
Próby naprawy Rzeczypospolitej.
Reformy Sejmu Czteroletniego.
Konstytucja 3 Maja 1791 roku.
Obalenie konstytucji.
II rozbiór Polski.
Pojęcia nowe i utrwalane: Sejm, konstytucja, reformy.
Kultura w epoce stanisławowskiej.
Mecenat króla Poniatowskiego. „Obiady czwartkowe” i ich uczestnicy.
Rozwój literatury, publicystyki, teatru.
Odnowa oświaty.
Pojęcia nowe i utrwalane: mecenat, „obiady czwartkowe”, Łazienki Królewskie, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej.
Upadek Rzeczypospolitej.
Powstanie Kościuszkowskie- 1794 rok.
Bitwa pod Racławicami.
Dzielny kosynier Wojciech Bartos.
Upadek powstania.
III rozbiór Polski- 1795 rok.
Pojęcia nowe i utrwalane: przysięga, powstanie, kosynierzy, bohater, rozbiór, upadek.
Polacy w walce o niepodległość
Legiony polskie we Włoszech.
Utworzenie Legionów Polskich.
Generał Jan Henryk Dąbrowski- twórca Legionów.
„Mazurek Dąbrowskiego”- pieśń Legionów.
Pojęcia nowe i utrwalane: legion, legionista, Napoleon Bonaparte, generał, „Mazurek Dąbrowskiego”, hymn państwowy.
Ziemie polskie pod zaborami.
Księstwo Warszawskie- nadzieje i marzenia.
Książę Józef Poniatowski.
Utworzenia Królestwa Polskiego.[Author ID1: at Sun Jun 4 20:44:00 2006 ]
Pojęcia nowe i utrwalane: Napoleon Bonaparte, konstytucja, car, wielki książę Konstanty.
Powstanie Listopadowe- 1830 rok.
Noc Listopadowa.
Przebieg powstania.
Bohaterowie powstania: Piotr Wysocki, gen. Sowiński, Ordon.
Pojęcia nowe i utrwalane: spisek, arsenał, „Noc Listopadowa”, „Reduta Ordona”, powstanie narodowe, car.
Powstanie Styczniowe- 1863 rok.
Wybuch powstania.
Wojna partyzancka.
Romuald Traugutt- ostatni przywódca powstania.
Pojęcia nowe i utrwalane: spiski, branka, manifest, walki partyzanckie, przywódca, car.
Losy Polaków po Powstaniu Styczniowym.
Rusyfikacja zaboru rosyjskiego. Germanizacja ziem zaboru pruskiego.
Pojęcia nowe i utrwalane: zabór, rusyfikacja, germanizacja, prześladowania, strajk.
Kultura polska w okresie zaborów.
Twórczość „ku pokrzepieniu serc”
Wielcy twórcy kultury na emigracji (A. Mickiewicz, J. Słowacki,
F. Chopin, C. K. Norwid).
Wielcy twórcy kultury na ziemiach polskich (M. Konopnicka, J. Matejko, B. Prus, H. Sienkiewicz).
Pojęcia nowe i utrwalane: emigracja, emigrant, naród, kultura narodowa, Polonia, patriotyzm.
Wiek XIX - powstanie nowoczesnego świata
1. Wynalazki XIX wieku.
Rozwój nauki i techniki.
Rozwój miast. Rozwój oświaty.
Rozwój sportu.
Pojęcia nowe i utrwalane: wynalazek, maszyna parowa, postęp techniczny, rewolucja przemysłowa, przemysł, robotnik, igrzyska olimpijskie.
Wynalazki i ich wpływ na życie człowieka.
Rozwój nauki i techniki.
Odkrycia w naukach przyrodniczych.
Postęp w komunikacji.
Rozwój prasy i filmu.
Wkład Polaków w rozwój badań naukowych (M. Skłodowska-Curie,
K. Funk, I. Łukasiewicz)
Pojęcia nowe i utrwalane: promienie „X”, bakterie wścieklizny, cholery i gruźlicy, witamina, pierwiastki promieniotwórcze, samochód spalinowy, telefon, samolot, aparat filmowy, lampa naftowa.
TREŚCI NAUCZANIA - KLASA III
Drogi Polaków do niepodległości
1. I wojna światowa.
Przyczyny wybuchu wojny.
Uczestnicy wojny.
Obszary działań wojennych.
Przebieg działań wojennych.
Nowe techniki walki.
Zakończenie I wojny światowej- 1918 rok.
Nowe państwa w Europie.
Pojęcia nowe i utrwalane: wojna światowa.
Sprawa polska w czasie I wojny światowej.
Polacy wobec wojny światowej.
Legiony Polskie Józefa Piłsudskiego.
Sprawa polska w polityce mocarstw.
Pojęcia nowe i utrwalane: Legiony Polskie, sprawa polska, mocarstwo.
Polska znów na mapie Europy.
Odzyskanie niepodległości- 11 listopada 1918 roku.
Twórcy państwa polskiego- Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Jan Paderwski.
Walka o granice Polski- plebiscyty, powstania, wojna z Rosją.
„Cud nad Wisłą”.
Pojęcia nowe i utrwalane: niepodległość, plebiscyt, powstanie, „cud nad Wisłą”.
II Rzeczpospolita
W odrodzonej Polsce.
Obszar i granice Polski.
Ludność II Rzeczpospolitej.
Józef Piłsudski Naczelnikiem Państwa.
Władze II Rzeczpospolitej.
Prawa i obowiązki obywateli ( konstytucja marcowa i kwietniowa).
Polska po zamachu Józefa Piłsudskiego.
Pojęcia nowe i utrwalane: Naczelnik Państwa, ustrój, konstytucja, zamach- przewrót majowy.
Gospodarka II Rzeczpospolitej.
Scalanie terytorium po zaborach.
Reforma walutowa W. Grabskiego.
Budowa portu w Gdyni.
Budowa COP.
Pojęcia nowe i utrwalane: gospodarka, reforma walutowa, magistrala węglowa, COP.
Oświata i kultura II Rzeczpospolitej.
Walka z analfabetyzmem.
Rozwój nauki polskiej.
Osiągnięcia polskiej techniki.
Rozwój kultury i literatury.
Pojęcia nowe i utrwalane: analfabetyzm, oświata, kultura, Nagroda Nobla.
Europa w obliczu II wojny światowej
Europa w obliczu II wojny światowej.
Sytuacja Włoch i Niemiec po I wojnie światowej.
Faszyści i hitlerowcy.
Związek Radziecki pod rządami Józefa Stalina.
Polska polityka zagraniczna.
Pojęcia nowe i utrwalane: faszyści, hitlerowcy, rasizm, łagry, kołchozy, sojusz.
Wybuch II wojny światowej- 1 września 1939 roku.
Żądania Niemiec wobec Polski.
Pakt Ribbentrop- Mołotow.
Atak niemiecki na Polskę 1 września 1939 roku.
Agresja radziecka na Polskę 17 września 1939 roku.
Pojęcia nowe i utrwalane: wojna, agresja, pakt, sojusznik, okupacja.
Polska w czasie II wojny światowej
Wojna obronna Polski we wrześniu 1939 roku.
Obrona Westerplatte i Poczty Polskiej w Gdańsku.
Bitwa nad Bzurą.
Obrona Warszawy.
Ziemie polskie pod okupacją niemiecką ( łapanki, getta, obozy koncentracyjne).
Ziemie polskie pod okupacją radziecką (łagry na Syberii i w Kazachstanie, mord oficerów polskich w Katyniu).
Pojęcia nowe i utrwalane: wojna obronna, Westerplatte, Poczta Polska, getto, łapanka, obóz koncentracyjny, łagry, Katyń.
Naród polski w walce z okupantem.
Polskie Państwo Podziemne.
Walka zbrojna z okupantem (AK, Szare Szeregi).
Walka cywilna (bierny opór, tajne nauczanie).
Powstanie Warszawskie- 1 sierpnia 1944 roku.
Polacy w bitwie o Anglię.
Bitwa o Monte Cassino.
Pojęcia nowe i utrwalane: walka cywilna i zbrojna, Polskie państwo Podziemne, tajne nauczanie, Armia Krajowa, Szare Szeregi, ruch oporu, powstanie.
Zakończenie II wojny światowej.
Kapitulacja Niemiec 8 maja 1945 roku.
Zrzucenie bomb atomowych na Japonię.
Kapitulacja Japonii.
Skutki II wojny światowej.
Powstanie ONZ.
Pojęcia nowe i utrwalane: kapitulacja, bomba atomowa, ONZ.
Polska po II wojnie światowej
1. Polska powojenna.
Polska w nowych granicach.
Zniszczenia wojenne.
Odbudowa kraju po wojnie.
Powstanie Polski Ludowej.
Gospodarka Polski Ludowej.
Polska w czasach stalinowskich.
Pojęcia nowe i utrwalane: PRL, PZPR,PGR, stalinizm.
Walka o wolną Polskę.
Wystąpienia robotników i studentów.
Rola Kościoła w walce o wolna Polskę.
Karol Wojtyła papieżem- 1978 rok.
Pojęcia nowe i utrwalane: strajk, związek zawodowy, papież, pielgrzymka.
Upadek komunizmu w Polsce.
Powstanie „Solidarności”.
Wprowadzenie stanu wojennego- 13 grudnia 1981 roku.
Obrady „okrągłego stołu”.
Upadek komunizmu- 4 czerwca 1989 roku.
Powstanie III Rzeczpospolitej.
Pojęcia nowe i utrwalane: „Solidarność”, związek zawodowy, strajk, stan wojenny, komunizm, demokracja.
Obraz współczesnego świata
Procesy integracyjne w Europie.
Powstanie Unii Europejskiej.
Wstąpienie Polski do NATO.
Włączenie Polski w skład Unii Europejskiej.
Pojęcia nowe i utrwalane: zjednoczenie, Unia Europejska, NATO.
Polacy w świecie.
Polskie emigracje.
Największe skupiska Polaków na świecie.
Obraz Polaka w świecie.
Pojęcia nowe i utrwalane: emigracja, Polonia.
Największe odkrycia naukowe XX wieku.
Polscy laureaci Nagrody Nobla.
Podbój kosmosu.
Energia atomowa i jej zastosowanie.
Kultura masowa.
Problemy współczesnego świata.
Dobro i zło w naszym życiu.
Wzorce moralne naszego wieku.
Pojęcia nowe i utrwalane: komputer, internet, ekologia, katastrofa ekologiczna, wzorzec moralny, Nagroda Nobla.
Bibliografia:
Dylak S.: Wprowadzenie do konstruowania szkolnych programów nauczania, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2000
Koczerska Maria: U źródeł współczesności: Średniowiecze, WSiP, Warszawa 1999
Komorowska H.: O programie prawie wszystko, WSiP, Warszawa 1999
Mędrzecki Włodzimierz, Szuchta Robert: U źródeł współczesności: Dzieje najnowsze, WSiP, Warszawa 2001
Pietracha M.: Program nauczania w gimnazjum specjalnym dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim na poziomie III etapu kształcenia, WSiP, Warszawa 2000 ( Nr w wykazie DKW- 4014-5/00)
Praca zbiorowa pod redakcją Kropiwnickiego J.: Jak tworzyć program, Jelenia Góra, 1998
Wipszycka Ewa: U źródeł współczesności: Starożytność, WSiP, Warszawa 1999
Zielińska Katarzyna, Kozłowska T. Zofia: U źródeł współczesności: Czasy nowożytne, WSiP, Warszawa 2000
Spis treści
9
Opr. B. Stoń