18.03.51 r. o EWWiS

- Belgia, Holandia, Luksemburg, RFN, Francja, Włochy

- Wysoka Władza, Wspólne Zgromadzenie, Trybunał Sprawiedliwości, Specjalna Rada Ministrów

- decyzje większościowe, akty wiążące

25.03.1957 o EWEA (Euratom) i EWG

25.03.57 i 08.04.65 - dwa traktaty fuzyjce,

- I: TS i Zgromadz. Parlamentarne wspólne dla 3 wspólnot

- II: połączenie Rady Min. i Komisji

=> Połączenie EWG, EWWiS i EWEA

1973=>GB, Dania, Irlandia

1979=> pierwsze wybory do Parlamentu Eur

1981=> Grecja

1986=> Hiszpania i Portugalia

02.1986 Jedolity Akt Europejski

- rynek wewnętrzny, , przepływ kapitału, osób i usług, prawne podstawy sądu I inst., Rada Europejska - szefowie państw i rządów

07.02.1992 Traktat o Unii Europejskiej (z Maastricht) (1.11.1993)

- ustanowiono UE (nie zastąpiła wspólnot), II filary - wspólnoty, polit zagr i bezp, wym sprawiedl i spr wewn

-obywatelstwo unii

- do org wspólnotowych włączono Tryb Obr i Sąd I inst.

- przewidziano powstanie RPO, Komitetu Regionów, Europ Banku

- nazwa -> z EWG na Wspólnotę Europejską

1995 Austria, Francja, Szwecja

02.10.1997 Tr. amsterdamski (01.05.1999)

-wzmocniona współpraca

- zawieszenie członka naruszającego traktaty

- uwspólnotowienie polit arylowej, emigr.., arylowej

26.02.2001 tr. Nicejski (01.02.2003)

- otworzenie drzwi dla nowych państw

- przyjęto kartę praw podst

- reformy wzm. wspo

- zasada pomocniczości

29.10.2004 Konstytucja dla Europy

- UE miała uzyskac osobowość prawną

- uchylenie traktatów rzymskich i z Maastricht

2004 =>Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa. Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry

13 gr. 2007 Tr. Lizboński

- tzw. traktat reformujący

- wymaga ratyfikacji

Charakter prawny:

- Wspólnoty posiadaja osobowość prawną, jak inne organizacje międzynarod, przejawy: stos dypl, zawieranie umów itp.

- UE jest ułomną osobą prawną, może zawierać umowy (w II i III filarze) z państwami 3 ale nie ma prawa legacji ani z.d.cz.p, natomiast jest organizacją międzynarodową

- istnieją organy, których decyzje nie zależą od woli państw:: Wysoka Władza, ETS, Tryb Obr

- podejmowanie decyzji większością głosów

*orzeczenie ETS: 6/64 Flamino Costa=> system prawny EWG jest integralną częścią systemów państw członkowskich , EWG mają osobowośc prawną i kompetencje wynikające z ograniczenia suwerenności państw

* orzeczenie ETS 26/62 van Gend=> państwa przekazały EWG część swoich praw, prawo wspólnotowe może nakładać obowiązki na podmioty indywidualne, przyznawać im prawa

I FILAR:

- Wspólnota Europejska (kiedys EWG)

II FILAR:

- Wspólna Polityka zagraniczna i Bezpieczeństwa

III FILAR:

- Współpraca Policyjna i Sądowa w Sprawach Karnych

Cele WE:

- wspólny rynek

- unia gosp i walutowa

-harmonijny i zrównoważony rozwój

- wys poziom zatrudnienia i ochrony socjalnej

- równośc mężczyzn i kobiet

- trwały i nieinflacyjny wzrost

- wys stopień konkurencyjności

- wys st ochrony środowsiak

- podwyższenie poziomu jakości zycia

Cele UE:

- postęp gosp

-trwały rozwój

- bezpieczeństwo, ochrona wartości

- wsp międzynarod.

Członkostwo:

- przyjęcie do Unii = przyjęcie do WE i EWEA

- kandydat: europejskie, demokratyczne państwo prawa, szanujące wolność, prawa człowieka, gosp. rynkowa

- wniosek: wniosek do Rady => Komisja daje opinię => Rada podejmuje dec o rokowaniach =>negocjacje=> Komisja przygotowuje opinię (za zgoda parlamentu) => Rada jednomyślnie przyjmuje nowego członka => podpisanie umowy akcesyjnej=> ratyfikacja

- zawieszenie: niektórych praw: wniosek 1/3 państw do KE, Rada wysłuchuje państwa i stwierdza naruszenie zasad (zgoda 4/5), decyduje o zawieszeniu niektórych praw

Obywatelstwo:

- obywatelstwo to szczególna więź prawna między osoboą fizyczną a państwem, z której wynikają określone prawa i obowiązki wspólne danym osobom, chyba, że pewnym grupom przyznano specjalny status.

- ma charakter akcesoryjny (uzupełniający)

- korzystanie z prawa pierwotnego i pochodnego: do swobodnego przemieszczania się, wyborcze, do opieki konsularnej i dyplomatycznej, pozasądowe prawa skargowe do PE, RPO, kierowania pism do instytucji WE.

Źródła prawa UE:

- prawo UE: zwarty system norm regulujący stosunki między WE< UE< państwami członk i jednostkami

- I FILAR: jego źródła to system prawa WE, ponadnarodowy charakter

- II i III: inne, ze wzgl na międzynarodowy charakter

- akty o charakterze ponadnarodowym i tworzone przez państwa

- acquis communitaire: dorobek prawny WE, cała gama regulacji we wszystkich filarach, działania legislacyjne + orzecznictwo ETS

- zasadnicza rola traktatów i ich modyfikacji

Prawo pierwotne: trakt. założycielskie

-0 WE, EWEA, UE

- ukł o utworzeniu wspólnej RM i Komisji z 1965

- tr budżetowe 1971 i 1977

- JAE 1987

- Maastricht 1992

- Amsterdamski 1997

- Nicejski 2001

- akcesyjne (ostatni 14.4.2003)

- prawo traktatowe + orzeczenia TS

- zasady: solidarności, pomocniczości, proporc, równości, niedyskryminacji

ius tractatuum (ius contrahendi) - zdolność zawierania umów międzynarodowych. W ramach ius tractatuum upatruje się także zdolności uczestniczenia w organizacjach międzynarodowych, jako że tworzone są one właśnie na mocy umów międzynarodowych

Rewizja traktatów: inicjatywa państwa członkowskiego lub komisji -> przedkładają radzie propozycje -> opinia PE -> opinia Europejskiego Banku Centr jeśli chodzi o zmiany instytucjonalne lub monetarne-> zwołanie konferencji Państw Członkowskich -> zmiany obowiązują po ratyfikacji przez wszystkie państwa.

Prawo pochodne I filar:

- wydawane przez instytucje wspólnot na podstawie upoważnień traktatowych

- Parlament Europ + Rada; Rada + Komisja Europ

- katalog wiążących aktów prawa jest zamknięty

- Rozporządzenia:

- akty prawne o ogólny zastosowaniu, obowiązują w całości i podlegają bezpośredniemu stosowaniu

- charakter ogólny i abstrakcyjny

- obowiązują w całości, natychmiastowo

- sprawa 34/73 rezp skutkuje natychmiastowo i nadaje osobom prywatnym prawa, które sądy muszą ochraniać

- państwo musi uchylić wcześniejszą regulację wewn. niezgodną z rozporządzeniem

- najszersze zastosowanie

- ograniczone prawo kwestionowania ważności przez jednostki -> wniosek o pytanie prejudycjalne do ETS dot. interpretacji

- Dyrektywy:

- wydaje Rada, Rada + PE; Komisja

- ustawodawcze lub wykonawcze

- funkcja: zbliżenie przepisów prawa państw członkowskich

- państwa mają swobodę w zakresie doboru form i metod implementacji, ale państwo musi implementowac całą dyrektywę, pełna skuteczność,

- termin zawity, jednakowy dla wszystkich państw

Decyzje:

- wiążą w całości, indywidualny i konkretny charakter

- wydaje KE, Rada, Rada +PE

Opinie i zalecenia

Prawo pochodne II filar:

- wydawane przez RE

- dotyczą polit. i bezpieczeństwa (kwestie militarne)

- wspólne strategie (np. względem Federacji Rosyjskiej, Ukrainy)

- wspólne działania: o charakterze operacyjnym; wspierające procesy pokojowe, tematyczne, harmonizujące.

- wspólne stanowiska: określają pozycję UE w stos do konkretnego zagadnienia

- decyzje

Prawo pochodne III filar:

- z inic. państw członk. lub komisji

- przyjmowane przez Radę

- wspólne stanowiska

- decyzje ramowe: w celu zbliżenia przepisów ustawowych i wykonawczych, wiążą w stos. do rezultatu, nie wywołuja skutku bezpośr.

- decyzje: brak skutku bezpośr

- konwencje: zaleca ich przyjęcie państwom

- akty prawa wewnętrznego: regulaminy wewn. instytucji i organów, porozumienia międzyinstytucjonalne

Stosowanie prawa I filaru:

- zasada pierwszeństwa pr wspólnotowego:

- 26/62 van Gent podmiotami prawa EWG SA nie tylko państwa ale i jednostki, państwa zrzekły się części suwerenności

- 106/77 Simmenthal przepisy traktatu mają pierwszeństwo nad prawem krajowym; sąd zobowiązany jest do niestosowania przepisów krajowych niezgodnych z prawem wspólnotowym. Nie ma znaczenia fakt, czy przepis krajowy jest wcześniejszy bądź późniejszy w stosunku do prawa wspólnotowego.

- zasada ta dotyczy wszystkich źródeł prawa wspólnotowego oraz u. m.

- zasadą tą związane są wszystkie organy: sądy krajowe, organy adm w tym sam. teryt., .

- jeśli prawo wewn. i wspólnotowe jest sprzeczne, sąd musi stosować wspólnotowe

- normy wsp. nie mogą być kwestionowane nawet przez sądy konstytucyjne

- zasada skutku bezpośredniego:

- jest to możliwość powołania się na konkretny przepis prawa wspólnotowego przed sądem krajowym

- o bezp. skutku decyduje ETS (i SPI)

- obowiązuje od momentu wejścia w życie

- zarówno w układzie horyzontalnym i wertykalnym

- rozporządzenia sa bezpośrednio skuteczne jeśli sA jasne, precyzyjne, bezwarunkowe.

- dyrektywy: brak skutku horyzontalnego

- decyzje: mogą być bezpośr.

- umowy międzynarod:

- zasada skutku pośredniego:

- obowiązek proeuropejskiej wykładni prawa wspólnotowego

- obowiązuje wszystkie organy adm publ

- nie może być podstawą odpowiedzialności karnej

*bezpośrednie obowiązywanie => normy prawa wspólnotowego od dnia ich wejścia w życie stają się automatycznie częścią porządku prawnego danego kraju

* bezpośrednie stosowanie: Pr. wsp. jest podstawą prawną dla działań organów państw członkowskich.

* bezpośr skutek: prawo wsp może być źródłem praw i obowiązków jednostki, można się na nie powoływac przed sądem krajowym

Odpowiedzialność państw:

- warunki: cel wyznaczony przez dyrektywe to przyznanie praw jednostkom, możliwość ustalenia treści tych praw, związek przyczynowy między naruszeniem prawa a szkodą.

- naruszenie prawa:brak implementacji, wadliwa lub niepełna implementacja, naruszenie norm przez organy lokalne, krajowe lub sądowe

Stosowanie prawa w II filarze:

- zasady nie maja zastosowania bo decyzje mają wymiar polityczny

Stosowanie w III filarze:

skutek bezpośr tylko dla aktów prawa wewn. wdrażających decyzję i decyzje ramowe.

Postępowanie przeciwko państwu:

- za naruszenie zobowiązania czyli postępowanie niezgodne z postanowieniami WE i EWEA i prawem pochodnym i u. m.

- zawsze przed ETS

- skargi nie może złożyć podmiot prywatny

- wszczęte przez KE lub inne państwo

- odpowiadają organy ustawodawcze, administracyjne, sądownicze, lokalne i samorządowe.

- naruszenie zobowiązania może być przez brak wdrożenia prawa wspólnotowego, uzycie nieodpowiednich środków, tolerowanie łamania przepisów

Skarga na nieważność aktu prawa pochodnego:

- inicjatywa->

a)podmioty uprzywilejowane czyli państwa członkowskie, Rada, Komisja i Parlament na każdy akt PE, R, KE, EBC

b) pomioty półuprzywilejowane czyli T. Obr., EBC

c) podm nieuprzywil czyli osoby fiz i prawne jeśli sprawa dotyczy ich bezpośrednio

- strony pozwane: KE, R, PE oraz instytucje których akty wywołały sjutek wobec państw trzecich

- przesłanki nieważnośc: brak kompetencji, naruszenie wymogów proceduralnych, prawa materialnego, nadużycie władzy

- skargę składa się do 2 mies od opublikowania

- orzeczenie o nieważności: skutek erga omnes ex tunc, uchylenie aktów wykonawczych, czasem obowiązek nowych aktów, roszczenie odszkodowawcze.

Skarga na bezczynność instytucji:

- orzeka ETS dla instytucji i państw oraz SPI dla os fiz i prawnych i przeciwko KE

- legitymacja czynna: jw. z wyjątkiem TObr , bierna: instytucja która aktu nie wydała

- przedmiotem skargi może być niewydajnie każdego aktu powodującego skutek wobec państw 3, nie zalicza się opinii i zaleceń. musi istnieć obowiązek wydania (a nie uprawnienie). Termin skargi: 2 miesiące.

Skarga odszkodowawcza:

Wydawanie opinii przez ETS:

- jedyna prewencyjna kontrola legalności

- mogą ją uzyskać Parlament, Rada, Komisja lub państwo członkowskie

- kegit czynna: państwo, PE, R, KE

Pytania prejudycjalne:

- wnioski sadów krajowych kierowane do ETS o wydanie orzecznictwa wstępnego w celu wyjaśnienia kwestii niezbędnych.

- obowiązek przedkładania tych pytań mają sądy, których orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu

- orzeczenie wiąże sąd krajowy

- zakres przedmiotowy: wykładnia i ważność aktów prawa pochodnego; wykładnia statutów utworzonych przez Radę, WE

- nie mogą dotyczyć prawa wewnętrznego!

---