KLASYCZNA DEFINICJA KULTURY
Różne sposoby definiowania kultury zaprezentowali Alfred Kroeber i Clyde Kluckhohn, którzy w rozprawie Culture. A Critical Review of Concepts and Definitions zebrali 168 jej określeń i podzielili je na sześć typów:
1) Definicje opisowo-wyliczające (nominalistyczne)
Definiowanie kultury sprowadza się tutaj do wyliczania jej części składowych. Do grupy tej należą definicje następujących badaczy:
Edward B. Tylor - angielski archeolog, antropolog i etnolog. Jeden z twórców ewolucjonizmu.
Definicja kultury: "Kultura, czyli cywilizacja, jest to złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje oraz inne zdolności i nawyki nabyte przez ludzi jako członków społeczeństwa."
Jest to najbardziej znana definicja kultury .Tylor traktował zamiennie terminy kultura i cywilizacja. Istotne jest też to, że według jego słów kulturą jest wszystko, co stworzył człowiek i zostało przyjęte przez społeczeństwo.
Bronislaw Malinowski - polski antropolog społeczny i ekonomiczny, podróżnik a także etnolog, religioznawca i socjolog. Twórca i przedstawiciel funkcjonalizmu.
Definicja kultury: “Kultura jest integralną całością składającą się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, twórczych zasad różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów.”
Ruth Benedict - amerykańska badaczka z dziedziny antropologii.
Definicja kultury: „Kultura jest to złożona całość zawierająca nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa.”
2. Definicje historyczne
Kładą one nacisk na czynnik tradycji jako mechanizm przekazywania dziedzictwa kulturowego, które konstytuuje kulturę i człowieczeństwo. Definicję tego typu podał:
Stefan Czarnowski - polski historyk kultury i socjolog:
Definicja kultury: „Kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń (…) Jest nią całokształt zobiektyzowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie.”
Istotną różnicą w jego definicji kultury jest fakt, że Czarnowski kładzie szczególny nacisk na tradycję, dorobek historyczny pokoleń. Zwraca uwagę, że kultura nie jest oderwanym zjawiskiem i powstawała przez dziesiątki lat kształtowania się społeczeństwa.
3. Definicje normatywne
Akcentują podporządkowanie zachowań człowieka normom, wzorom, wartościom i modelom. Definicje zaliczane do tej grupy podali:
Ralph Linton - antropolog i socjolog amerykański, przedstawiciel psychokulturalizmu.
Definicja kultury: „Kultura jest konfiguracją wyuczonych zachowań i ich rezultatów, których elementy są podzielone i przekazywane przez członków danego społeczeństwa”
oraz sami autorzy tego wyliczenia:
Alfred Kroeber i Clyde Kluckhohn - "Kultura to przekazane i wytworzone treści i wzory wartości, idei i innych symbolicznie znaczących systemów, będące czynnikami kształtującymi ludzkie zachowania oraz wytwory stanowiące produkt zachowania."
4 Definicje psychologiczne
Skupiają uwagę na psychicznych mechanizmach kształtowania się kultury. Szczególny nacisk jest tu położony na uczenie się i naśladownictwo jako procesy przyswajania
Definicje tego typu sformułował Stanisław Ossowski:
"Kultura jest pewnym zespołem dyspozycji psychicznych przekazywanych w łonie danej zbiorowości przez kontakt społeczny i uzależniony od całego systemu stosunków międzyludzkich."
5. Definicje strukturalne
Starają się uwypuklić strukturę konkretnej kultury i ukazać wzajemne powiązania jej elementów. Definicje tego typu badają specyficzną strukturę konkretnych kultur - nie dotyczą kultury w ogóle.
6. Definicje genetyczne.
W tych definicjach kładzie się nacisk na wyjaśnienie pochodzenia kultury. Można tu wyróżnić dwie grupy definicji. Pierwsza dotyczy wewnętrznego rozwoju kultury, wyłaniania się jednych (wyższych) jej form z form innych (niższych, wcześniejszych). Druga grupa dotyczy problemu wyłaniania się kultury z natury i kładzie nacisk na wyjaśnienie pochodzenia kultury.