ZESTAW 12.
1. Gleby murszowe
Dział IV Gleby hydroegeniczne, Rząd B Gleby pobagienne, Typ 1 Gleby murszowe Podtyp a torfowo- murszowe Mt1Mt2 OtniszR1, b mułowo- murszowe Mm1Mm2-Mm3-Om1-Om2, c gytiowo- murszowe Mgg1-Mgg2-Mgg3-Ogg1-Ogg2 d namurszowe_A-OtniszR3-OtniszR. Powstają z gleb bagiennych W profilu występuje warstwa co najmniej 30cm miąższości zawierająca powyżej 20% materii organicznej Gleby objęte procesem murszenia. Murszenie polega na intensywnej mineralizacji materii organicznej. Jest to proces przeciwny do procesu bagiennego W procesie murszenia spotykamy się ze zjawiskiem zanikania. Przy użytkowaniu płużnym obniżenie 3-7cm, przy darniowym do 1 cm Negatywnym skutkiem murszenia jest przesuniecie się strefy mineralizacji w tym głównie azotu, mineralizację prowadzą organizmy glebowe, gleb murszowych nie należy użytkować płużnie ale w obecnej sytuacji tak ze względów ekonomicznych. Uprawa na glebach organicznych jest bardzo ryzykowna gdyż: *duże ryzyko uprawy (albo bardzo duży lub bardzo mały plon), *pożądana jest uprawa roślin łatwo korzeniących sie (słabe wsiąkanie gleby), "intensywny rozwój chorób grzybotwórczych W przypadku zacierania się cech morfologicznych procesu murszenia przeważnie na skutek uprawy podstawą określania stopnia zmurszenia jest miąższość warstwy murszowej. Pod zbiorowiskami leśnymi gleby torfowo- murszowe w zależności od rodzaju torfu wchodzą w skład odwodnionych siedlisk olsowych i olsu jesionowego, lasu mieszanego, boru mieszanego i boru. Powstają na odwodnionych torfowiskach i istnieją dopóki warstwa torfu na skutek mineralizacji nie spłyci się do 30cm. Podstawą wydzielenia podtypu gleb torfowo-murszowych jest obecność pod murszem warstwy torfu. Gleby mułowo- murszowe powstają po odwodnieniu bagiennych gleb mułowych z warstwą mułu o grubości większej od 30cm. Pod łąkami gleby te są składnikami łęgów rozlewiskowych murszejących natomiast w siedliskach leśnych- lęgów jesionowych. Gleby gytiowo- murszowe występują w miejscach gdzie gytia stała się macierzystym utworem glebowym po osuszeniu jezior a także po zmeliorowaniu bagien wśród których występują zarośnięte jeziora z cienką warstwą torfu leżącego na gytii. Cechą charakterystyczną jest podatność na ponowne zabagnienie się. Wchodzą w skład siedlisk łąkowych. Gleby namurszowe poziom A- materiał mineralny składa się z piasku, gipsu, iłu przyniesionego przez wody lub człowieka, ta warstwa musi być mniejsza niż 30cm. Wchodzą w skład grądów namurszowych nazywanych lub antropogenicznych. 2. Struktura gleb Wyraża zdolność cząsteczek masy glebowej do łączenia się w większe jednostki zwane agregatami. Dzięki strukturze masa glebowa rozpada się na agregaty różnej wielkości o których powstaniu decyduje działanie czynników glebotwórczych. W warunkach oddziaływania czynników glebotwórczych powstaje struktura naturalna natomiast w glebach znajdujących się pod intensywną działalnością czynnika antropogenicznego- struktura sztuczna. 3. Skały osadowe Powstają w wyniku osadzania się i cementowania produktów wietrzenia innych skał jak również nagromadzenie się resztek roślinnych i zwierzęcych o różnym stopniu rozkładu na lądach i morzach. Powstanie tych skał związane jest z dużymi zmianami warunków fizycznych i chemicznych środowiska w jakim się one tworzyły, Etapy powstawania skał okruchowych to wietrzenie, transport, sedymentacja i akumulacja. Wietrzenie dostarcza substancji grubo- lub drobnoziarnistego zasobne w minerały ilaste wodorotlenki żelaza i glinu. Transport- wodny lub eoliczny prowadzi do wysortowania ziaren o pewnej wielkości. Z transportem wodnym zachodzi sedymentacja, procesy te powodują oddzielenie się minerałów grupy krzemionka od innych składników. Diageneza prowadzi zwiększenia twardości i zbitości skał osadowych- Skały osadowe dzieli się na 3 klasy: osadowe skały okruchowe, skały ilaste, skały pochodzenia chemicznego i organicznego. 4. Klasa VI grunty orne Klasa VI- gleby orne najsłabsze są słabe wadliwe i zawodne plony uprawianych na nich roślin są bardzo niskie i niepewne. Należą tu gleby za suche i luźne, gleby bardzo płytkie lub płytkie silnie kamieniste, gleby za mokre o stale za wysokim poziomie wód gruntowych. Gleby suche tej klasy mogą być zaliczane wyłącznie do kompleksu żytniego bardzo słabego. Pod sady gleby te nie nadają się. Na bardzo płytkich rędzinach tej klasy uprawiać można jedynie żyto i koniczynę białą. W zasadzie gleby te nadają się bardziej pod zalesienie niż pod uprawę rolną. Podmokłe gleby tej klasy nie nadają się do uprawy zbóż i okopowych dlatego tez powinny być wykorzystywane raczej jako pastwiska Do klasy VI zalicza się gleby rdzawe, bielicowe rankery wytworzone ze żwirów piaszczystych płytkich piasków słabo gliniastych zalegających na piaskach luźnych i żwirach bardzo płytkich piasków wietrzeniowych występujących w położeniach zbyt suchych np na szczytach wzgórz. Ponadto do tej klasy należą najgorsze gatunki gleb ornych na torfach bardzo wadliwe oraz najgorsze gatunki lub odmiany mad bardzo lekkich lub bardzo ciężkich oraz bardzo płytkie rędziny inicjalne wytworzone z twardych wapieni. 5. Urodzajność gleb, żyzność i zasobność *Zasobność gleb- jest to sumaryczna zawartość w glebie składników mineralnych zarówno makro-jak i mikroelementów oraz próchnicy i szczątków organicznych w różnym stopniu rozkładu. Właściwościami określającymi zasobność gleb są: skład granulometryczny, skład mineralny, zawartość substancji organicznej w różnym stopniu rozkładu zwłaszcza jakości i ilości związków próchnicznych oraz odczyn, potencjał oksydoredukcyjny, właściwości sorpcyjne a w śród nich pojemność sorpcyjna stopień nasycenia gleb kationami metali i skład jonowy kompleksu sorpcyjnego, zespoły organizmów glebowych. *Żyzność gleb- warunkuje współudział gleb we wzroście rozwoju i plonowaniu roślin, przejawia się w zdolności gleby do przekazywania bytującym na niej rośliną składników pokarmowych wody, powietrza, ciepła oraz w wymianie gazowej. *Urodzajność oznacza zdolność gleby do wydawania plonów. Czynniki wpływające na urodzajność gleby: żyzność gleby, uprawa i zmianowanie roślin, przebieg pogody, nakładanie pracy żywej i uprzedmiotowionej w zagospodarowaniu.