Temat: Morski Rocznik Astronomiczny (The Nautical Almanac)

Każdy statek konwencyjny odbywające podróże międzynarodowe powinien mieć aktualny egzemplarz morskiego rocznika astronomicznego.

Istnieją 2 roczniki:

• The Nautical Almanac (Astro)

• Brown's Nautical Almanac (Astro + COLREG + Linie ładunkowe + prądy + oznakowanie + tablice odległości wokół wysp brytyjskich)

Na rynku spotykamy wydania:

- UK

- US

- francuskie, hiszpańskie, argentyńskie, greckie (różnica w języku części opisowej)

Można również spotkać wydanie rosyjskie (napisane cyrylicą, inny układ, różne obliczenia - rzadko spotykany).

Morski rocznik astronomiczny - specjalistyczny kalendarzy wykonywany na każdy kolejny bieżący rok kalendarzowy. W części zasadniczej jest to specjalistyczny kalendarz, gdzie na kolejnych stronach lewa i prawa strona to te same 3 kolejne dni bieżącego roku kalendarzowego.

Strona lewa:

Argument wejściowy: moment obserwacji (data i godzina w czasie uniwersalnym)

Odczytujemy:

- punkt Barana (wartość GHA_(Aries) dla każdej godziny UT)

- moment górnej kulminacji punktu barana

- 4 planety nawigacyjne (Wenus, Mars, Jowisz, Saturn):

Na pełną godzinę czasu UT podane:

- GHA

-

- meridian passage (moment górnej kulminacji planet)

Za każdą planetą podane liczby oznaczające jasność gwiazdową (tzn. im wartość liczbowa ujemnie większa tym ciało niebieskie jaśniej świeci).

Argument wejściowy do tablic poprawek minutowych:

- V (dot. GHA)

- D (dot. deklinacji)

Odczytujemy:

- gwiazdy w ujęciu alfabetycznym (najjaśniejsze gwiazdy z gwiazd nawigacyjnych)

- współrzędne ekwinokcjalne (SHA,
)

Wszystkie zjawiska i momenty wystąpienia tych zjawisk, podane są dla południka Greenwich w czasie uniwersalnym (UT lub GMT)!

Jeżeli podany jest tylko jeden moment, dotyczy on zawsze dnia środkowego!

Strona prawa:

Argument wejściowy: czas uniwersalny

Odczytujemy (dla słońca):

- współrzędne równikowe godzinne

- GHA

-

SD_sun - Semidiametr (wartość kątowa promienia tarczy słonecznej w minutach kątowych, potrzebna do obliczania wysokości astronomicznej ciała niebieskiego obliczanej z wykorzystaniem poprawki szczegółowej; podawana jedna wartość)

Argument wejściowy do tablic poprawek minutowych (dla słońca):

D - dotyczy deklinacji

Odczytujemy (dla księżyca):

- współrzędne równikowe godzinne

- GHA

-

SD_moon - Semidiametr (wartość kątowa promienia tarczy księżyca w minutach kątowych, na każdy kolejny dzień obserwacji)

Prawa górna część prawej strony:

W funkcji szerokości geograficznej rocznikowej 72ºN - 60ºS dla południka Greenwich w czasie uniwersalnym podane:

- świt nautyczny

- świt cywilny (tj. okres poprzedzający widoczny wschód słońca.)

- moment wschodu słońca

- wchód księżyca (na każdy kolejny dzień)

Prawa środkowa część prawej strony:

W funkcji szerokości geograficznej rocznikowej 72ºN - 60ºS dla południka Greenwich w czasie uniwersalnym podane:

- zachód słońca

- zmierzch cywilny

- zmierzch nautyczny

Prawa dolna część prawej strony:

Pierwsza Szeroka rubryka: słońce:

• Wartość równania czasu słonecznego na godz. 0 i godzinę 12 (różnica czasu między czasem słonecznym średnim uniwersalnym a prawdziwym uniwersalnym).

• Moment górnej kulminacji słońca dla południka Greenwich w czasie uniwersalnym.

Druga Szeroka rubryka: księżyc:

• Moment górnej i dolnej kulminacji księżyca (wartości różnią się o wartości inne niż 12h, przez retardację (opóźnienie) dobową księżyca związaną z jego ruchem własnym).

• Age (wiek księżyca) - ilość dni, jaka upłynęła do danego dnia od nowiu księżyca.

• Aktualny wygląd księżyca (faza księżyca).

Współrzędne równikowe podawane na pełne godziny czasu obserwacji!

Obserwacje prowadzimy z dokładnością do 1 sekundy. Chcąc obliczyć wartość z dokładnością do 1 sekundy możemy:

1. interpolować

2. skorzystać z tablicy poprawek czasowych:

1. wchodzimy: minutą i sekundą obserwacji oraz nazwą ciała niebieskiego

2. odczytujemy: poprawkę do GHA dla:

1. słońca i wszystkich 4 planet (poprawka czasowa identyczna)

2. punktu barana

3. księżyca

Gwiazdy w roczniku są podane według wzrastających wartości SHA:

Współrzędne ekwinokcjalne:

- SHA

-

Gwiazdy nawigacyjne podane w ujęciu konstelacyjnym (nazwa konstelacji + kolejna liczba alfabetu greckiego).

Rocznik zawiera również tablicę zamiany miary kątowej na czasową.

Temat: Obliczanie miejscowych kątów godzinnych oraz deklinacji ciał niebieskich w

funkcji miejsca i momentu obserwacji.

Symbol	Znaczenie
	Słońce
	Księżyc
*	Gwiazda
	Planeta (Wenus, Mars, Jowisz, Saturn)
	Punkt barana

Obliczanie dla Słońca:

Obliczanie dla Gwiazdy:

Obliczenie dla Planety:

Obliczenia dla księżyca:

Opracować - Jurdziński, Szczepanek - ruch księżyca:

- miesiąc synodyczny

- miesiąc syderyczny

- węzeł wstępujący/zstępujący

- fazy księżyca

(wchodząc v do tabeli poprawek czasowych odczytujemy pv; dla Marsa, Jowisza i Saturna ma zawsze znak dodatni, dla planety Wenus w większości wypadków jest ujemna, dla Księżyca poprawka zawsze ujemna)

---